του Διονύση Χιόνη*
Με τον τρόπο που διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος τον τελευταίο καιρό είναι δύσκολο να τοποθετηθεί κανείς με επιχειρήματα. Οι υπεραπλουστευμένες αναφορές σε συνδυασμό με την οικονομική ημιμάθεια δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο εγκλωβισμού του δημόσιου διαλόγου σε μεσσιανικές προσεγγίσεις με επιφωνήματα, “φαισμπουκισμούς” και ατάκες.
Η πιο πρόσφατη χαρακτηριστική περίπτωση σχετίζεται με την ελληνική αναδιάρθρωση του χρέους. Το Μάρτιο του 2012 η Ελλάδα έκανε την μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους των τελευταίων ετών και οι προετοιμασίες από τις τράπεζες-δανειστές είχαν ξεκινήσει πρίν ένα χρόνο. Το παράλογο είναι ότι την ίδια περίοδο όπου τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ συζητούσαν για το ελληνικό χρέος στο εσωτερικό αυτή η συζήτηση απαγορευόταν με το επιχείρημα της υπονόμευσης της ελληνικής οικονομίας. Η αστειότητα είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο όπου σε τηλεοπτικές συζητήσεις ο τότε Υπ. Οικονομίας απειλούσε με παραπομπή στην δικαιοσύνη όσους τολμούσαν να θίξουν το θέμα. Δυστυχώς η απουσία διαλόγου και προετοιμασίας οδήγησε σε μια τραγική αποτυχία εκείνη την αναδιάρθρωση με αποτέλεσμα σήμερα να συζητούμε για την τρίτη αναδιάρθρωση
Οικονομικές πολιτικές
Όταν πρίν δύο χρόνια άνοιξε αυτή η συζήτηση σχετικά με το ευρώ και την δραχμή υποστήριξα ότι αυτό που έχει σημασία είναι οι οικονομικές πολιτικές που συνοδεύουν το νόμισμα και όχι το νόμισμα αυτό καθ’ αυτό. Για αυτό τον λόγο πιστεύω ότι είναι λάθος να παγιδεύουμε την δημόσια συζήτηση αποκλειστικά και μόνο στην επιλογή του νομίσματος. Αυτή είναι μια συζήτηση που για άλλη μια ακόμη φορά μας αποπροσανατολίζει από τα ουσιαστικά προβλήματα.
Η ουσιαστική συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στα πραγματικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, ποιες πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν και κατόπιν να συζητήσουμε για την επιλογή του νομίσματος και της νομισματικής πολιτικής. Αν για παράδειγμα καταλήξουμε ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής εξαρτάται αποκλειστικά από την τιμή και δεδομένου ότι η εσωτερική υποτίμηση έχει φθάσει στα όριά της τότε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για τη νέα δραχμή. Αν όμως δεν είναι έτσι τότε δεν χρειάζεται η υποτίμηση μόνο πληθωρισμό θα προκαλέσει. Και τότε και τώρα υποστηρίζω ότι ‘ευρώ’ είναι η κοινή συνισταμένη ενός συνόλου πολιτικών.
Η πολιτική αυτή εξειδικεύεται αποκλειστικά από την νομισματική και την δημοσιονομική πειθαρχία της ευρωζώνης. Ευρώ μπορεί να υπάρξει και με μια πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την δημιουργία της τραπεζικής ένωσης, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την μεταφορά πόρων από τον βορρά στο νότο, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την νομισματική χαλάρωση σε μια χώρα που αντιμετωπίζει κρίση και τέλος ευρώ μπορεί να υπάρξει ακόμα και αν μια χώρα αποφασίσει για μια χρονική περίοδο να υιοθετήσει και δεύτερο νόμισμα για τις εσωτερικές συναλλαγές.
Διχαστικό δίλημμα
Και τότε και τώρα εξηγώ ότι η συζήτηση για τα οικονομικά προβλήματα υπεραπλουστεύεται όταν αντιμετωπίζει το διχαστικό δίλημμα ευρώ ή νέα δραχμή. Για παράδειγμα η ελληνική οικονομία χρειάζεται επειγόντως ρευστότητα και ελεγχόμενο πληθωρισμό. Δεν καταλαβαίνω ποιο είναι το εμπόδιο που τίθεται από το ευρώ στην διεκδίκηση από την ελληνική κυβέρνηση της νομισματικής χαλάρωσης. Σήμερα είναι διαθέσιμα σημαντικά μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από το δημόσιο για την αύξηση της ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα.
Από την άλλη μεριά η υιοθέτηση του εθνικού νομίσματος έχει θετικά σημεία που συνδέονται με την ανεξάρτητη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική έχει όμως και αρνητικά το κυριότερο εκ των οποίων προέρχεται από το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος είναι σε ευρώ και βρίσκεται στην κατοχή δημόσιων φορέων και ενόψει αναδιάρθρωσης του χρέους τους προσεχείς μήνες ίσως να μην είναι η καλλύτερη εποχή για να ανοίξουμε αυτή την συζήτηση.
Όταν καταφέρουμε και ποσοτικοποιήσουμε τα συν και τα πλην της οποιασδήποτε επιλογής μόνο τότε θα αποκτήσουμε μια ξεκάθαρη εικόνα. Διότι κακά τα ψέματα όποια και αν είναι η επιλογή εμπεριέχει ένα μεγάλο κόστος. Και χρειάζεται σ’ αυτό το σημείο να ξεκαθαρίσουμε ότι η επιλογή της δραχμής δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα σταματήσει και η δημοσιονομική σταθεροποίηση. Κατ αντιστοιχία το ευρώ δεν αποτέλεσε σωτηρία για την ελληνική οικονομία.
To μέλλον
Η συζήτηση για το μέλλον της ΟΝΕ έχει ανοίξει σε όλη την ευρωζώνη και είναι απόλυτα λογικό εφόσον σε περιόδους κρίσης συζητούνται τα πάντα και να μην υπάρχουν φετίχ. Η συζήτηση για σημαντικές οικονομικές επιλογές όπως η επικείμενη αναδιάρθρωση του χρέους ή το ευρώ δεν μπορεί να συνεχίζει να γίνεται με θεολογικούς όρους γιατί πλέον δεν πείθει κανέναν πολλαπλασιάζοντας τον ευρωσκεπτικισμό.
Το πρόβλημα είναι να καταλάβουμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία σήμερα και η λύση σε αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να έρθει ούτε από το ευρώ ούτε από την δραχμή αν δεν συνοδευτεί αυτή η επιλογή από τις κατάλληλες πολιτικές.
Επίκαιρα
Με τον τρόπο που διεξάγεται ο δημόσιος διάλογος τον τελευταίο καιρό είναι δύσκολο να τοποθετηθεί κανείς με επιχειρήματα. Οι υπεραπλουστευμένες αναφορές σε συνδυασμό με την οικονομική ημιμάθεια δημιουργούν το κατάλληλο πλαίσιο εγκλωβισμού του δημόσιου διαλόγου σε μεσσιανικές προσεγγίσεις με επιφωνήματα, “φαισμπουκισμούς” και ατάκες.
Η πιο πρόσφατη χαρακτηριστική περίπτωση σχετίζεται με την ελληνική αναδιάρθρωση του χρέους. Το Μάρτιο του 2012 η Ελλάδα έκανε την μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους των τελευταίων ετών και οι προετοιμασίες από τις τράπεζες-δανειστές είχαν ξεκινήσει πρίν ένα χρόνο. Το παράλογο είναι ότι την ίδια περίοδο όπου τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ συζητούσαν για το ελληνικό χρέος στο εσωτερικό αυτή η συζήτηση απαγορευόταν με το επιχείρημα της υπονόμευσης της ελληνικής οικονομίας. Η αστειότητα είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο όπου σε τηλεοπτικές συζητήσεις ο τότε Υπ. Οικονομίας απειλούσε με παραπομπή στην δικαιοσύνη όσους τολμούσαν να θίξουν το θέμα. Δυστυχώς η απουσία διαλόγου και προετοιμασίας οδήγησε σε μια τραγική αποτυχία εκείνη την αναδιάρθρωση με αποτέλεσμα σήμερα να συζητούμε για την τρίτη αναδιάρθρωση
Οικονομικές πολιτικές
Όταν πρίν δύο χρόνια άνοιξε αυτή η συζήτηση σχετικά με το ευρώ και την δραχμή υποστήριξα ότι αυτό που έχει σημασία είναι οι οικονομικές πολιτικές που συνοδεύουν το νόμισμα και όχι το νόμισμα αυτό καθ’ αυτό. Για αυτό τον λόγο πιστεύω ότι είναι λάθος να παγιδεύουμε την δημόσια συζήτηση αποκλειστικά και μόνο στην επιλογή του νομίσματος. Αυτή είναι μια συζήτηση που για άλλη μια ακόμη φορά μας αποπροσανατολίζει από τα ουσιαστικά προβλήματα.
Η ουσιαστική συζήτηση πρέπει να επικεντρωθεί στα πραγματικά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, ποιες πολιτικές πρέπει να εφαρμοστούν και κατόπιν να συζητήσουμε για την επιλογή του νομίσματος και της νομισματικής πολιτικής. Αν για παράδειγμα καταλήξουμε ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγής εξαρτάται αποκλειστικά από την τιμή και δεδομένου ότι η εσωτερική υποτίμηση έχει φθάσει στα όριά της τότε να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για τη νέα δραχμή. Αν όμως δεν είναι έτσι τότε δεν χρειάζεται η υποτίμηση μόνο πληθωρισμό θα προκαλέσει. Και τότε και τώρα υποστηρίζω ότι ‘ευρώ’ είναι η κοινή συνισταμένη ενός συνόλου πολιτικών.
Η πολιτική αυτή εξειδικεύεται αποκλειστικά από την νομισματική και την δημοσιονομική πειθαρχία της ευρωζώνης. Ευρώ μπορεί να υπάρξει και με μια πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την δημιουργία της τραπεζικής ένωσης, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την μεταφορά πόρων από τον βορρά στο νότο, ευρώ μπορεί να υπάρξει και με την νομισματική χαλάρωση σε μια χώρα που αντιμετωπίζει κρίση και τέλος ευρώ μπορεί να υπάρξει ακόμα και αν μια χώρα αποφασίσει για μια χρονική περίοδο να υιοθετήσει και δεύτερο νόμισμα για τις εσωτερικές συναλλαγές.
Διχαστικό δίλημμα
Και τότε και τώρα εξηγώ ότι η συζήτηση για τα οικονομικά προβλήματα υπεραπλουστεύεται όταν αντιμετωπίζει το διχαστικό δίλημμα ευρώ ή νέα δραχμή. Για παράδειγμα η ελληνική οικονομία χρειάζεται επειγόντως ρευστότητα και ελεγχόμενο πληθωρισμό. Δεν καταλαβαίνω ποιο είναι το εμπόδιο που τίθεται από το ευρώ στην διεκδίκηση από την ελληνική κυβέρνηση της νομισματικής χαλάρωσης. Σήμερα είναι διαθέσιμα σημαντικά μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από το δημόσιο για την αύξηση της ρευστότητας του ιδιωτικού τομέα.
Από την άλλη μεριά η υιοθέτηση του εθνικού νομίσματος έχει θετικά σημεία που συνδέονται με την ανεξάρτητη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική έχει όμως και αρνητικά το κυριότερο εκ των οποίων προέρχεται από το γεγονός ότι το ελληνικό χρέος είναι σε ευρώ και βρίσκεται στην κατοχή δημόσιων φορέων και ενόψει αναδιάρθρωσης του χρέους τους προσεχείς μήνες ίσως να μην είναι η καλλύτερη εποχή για να ανοίξουμε αυτή την συζήτηση.
Όταν καταφέρουμε και ποσοτικοποιήσουμε τα συν και τα πλην της οποιασδήποτε επιλογής μόνο τότε θα αποκτήσουμε μια ξεκάθαρη εικόνα. Διότι κακά τα ψέματα όποια και αν είναι η επιλογή εμπεριέχει ένα μεγάλο κόστος. Και χρειάζεται σ’ αυτό το σημείο να ξεκαθαρίσουμε ότι η επιλογή της δραχμής δεν σημαίνει αυτόματα ότι θα σταματήσει και η δημοσιονομική σταθεροποίηση. Κατ αντιστοιχία το ευρώ δεν αποτέλεσε σωτηρία για την ελληνική οικονομία.
To μέλλον
Η συζήτηση για το μέλλον της ΟΝΕ έχει ανοίξει σε όλη την ευρωζώνη και είναι απόλυτα λογικό εφόσον σε περιόδους κρίσης συζητούνται τα πάντα και να μην υπάρχουν φετίχ. Η συζήτηση για σημαντικές οικονομικές επιλογές όπως η επικείμενη αναδιάρθρωση του χρέους ή το ευρώ δεν μπορεί να συνεχίζει να γίνεται με θεολογικούς όρους γιατί πλέον δεν πείθει κανέναν πολλαπλασιάζοντας τον ευρωσκεπτικισμό.
Το πρόβλημα είναι να καταλάβουμε το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία σήμερα και η λύση σε αυτό το πρόβλημα δεν μπορεί να έρθει ούτε από το ευρώ ούτε από την δραχμή αν δεν συνοδευτεί αυτή η επιλογή από τις κατάλληλες πολιτικές.
Επίκαιρα
* Ο κ. Διον. Χιόνης είναι Kαθηγητής Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου