Το αρχαιολογικό «ιερατείο» της Αμφίπολης

του Γεράσιμου Γ. Γερολυμάτου

Να πω καταρχάς, πως αισθάνομαι αρκετά ικανοποιημένος από την εύρεση των λειψάνων του νεκρού. Επιτέλους, αυτή ήταν μια εξέλιξη καθοριστικής σημασίας για την απάντηση πολλών ερωτημάτων σχετικά με το μνημείο. Επιπλέον δίνει στους Έλληνες ένα λόγο, ώστε έπειτα από την πρόσκαιρη απογοήτευση τους αναφορικά με το διαφαινόμενο άκαρπο τέλος της ανασκαφής, να αισθάνονται ικανοποιημένοι, καθώς τα οστά του νεκρού είναι ασυγκρίτως πιο σημαντικά από οποιαδήποτε χρυσά ή αργυρά κτερίσματα. Τουλάχιστον, αυτή η χαροποιός εξέλιξη, θα περιορίσει σημαντικά τα σενάρια της ακατάσχετης συνωμοσιολογίας, τα οποία θα πυροδοτούσε η έλλειψη κάποιου σημαντικού ευρήματος και κατά συνέπεια το ανικανοποίητο ενδιαφέρον των Ελλήνων.

Όχι, βέβαια, ότι θα σταματήσουν τώρα τα σενάρια των τηλεαρχαιολόγων αλλά και των ξένων μαϊντανών, που μας βομβαρδίζουν με θεωρίες κελαηδώντας μέσω Twitter και τις οποίες αναπαράγουν τα μπλογκ αποβλέποντας στα «κλικ». Παρόλο δε, που το τελευταίο διάστημα και έπειτα από τη δημόσια διάψευση τους (από τα ίδια τα ευρήματα) εξαφανίστηκαν οι Παλαγγιάδες και οι Νακάσηδες, ορισμένοι εξακολουθούν ακόμα ακάθεκτοι να κάνουν δηλώσεις των νέων θεωριών τους, περί του νεκρού τώρα. Ξεκινούν δε με την φράση: «Όπως είχα πει..»,  παρά το γεγονός ότι έχουν διαψευστεί πανηγυρικά για όλα σχεδόν τα προηγούμενα. Τι είναι αυτό τελικά, που ενθαρρύνει έναν επιστήμονα να εγκαταλείψει το στέρεο έδαφος της επιστήμης του, για να αποκτήσει και το αμφίβολο προορατικό χάρισμα ενός προφήτη ή ενός μάντη; Είναι γεγονός, πως η κάθε επιστήμη και ειδικότητα έχουν τους σοβαρούς και τους φαιδρούς λειτουργούς τους. Στην προκειμένη περίπτωση, οι αρχαιολόγοι που έχουν διασώσει την τιμή της αρχαιολογίας, είναι μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού.

Δεν είναι λοιπόν ναός το μνημείο της Αμφίπολης, όπως έλεγαν μερικοί, αλλά τάφος. Δεν είναι κενοτάφιο, ούτε ημιτελές κτίσμα, όπως έλεγαν κάποιοι άλλοι. Ούτε ιερό του Διονύσου είναι, ούτε θησαυροφυλάκιο, ούτε η πύλη του Άδη, ούτε, ούτε….Είναι προφανές, βέβαια, ότι ο τάφος έχει συληθεί και έχουν αφαιρεθεί τα πολύτιμα αντικείμενα του, εκτός και αν οι αρχαιολόγοι δεν μας τα έχουν πει όλα και σίγουρα δεν μας τα έχουν πει (Καρυάτιδες-χέρια). Αυτό ακούγεται κάπως «συνωμοσιολογικό», είναι όμως έτσι; Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τις βασικές αιτίες του «συνωμοσιολογικού» φαινομένου που διαπιστώνουμε στο διαδίκτυο και το που μπορεί αυτό να οφείλεται. Είναι απλά ένα αποτέλεσμα του έντονου φαντασιακού κάποιων ανθρώπων, ή βασίζεται σε αντικειμενικούς λόγους, όπως είναι η ελλιπής έως και επιλεκτική ενημέρωση επί των ευρημάτων της ανασκαφής και στην κακή επικοινωνιακή διαχείριση τους; Αν δεν υπήρχαν «κενά» και «τρύπες» στο «αφήγημα» της ανασκαφής, που δημιουργούν διαρκώς νέους γρίφους, θα έκαναν προσπάθεια για να τα απαντήσουν με θεωρίες «συνωμοσίας»; Και εννοώ για πράγματα που οι αρχαιολόγοι γνωρίζουν και όχι για άλλα, που ούτε οι ίδιοι γνωρίζουν και άρα πώς θα μπορούσαν να μας τα πουν; Αν οι άνθρωποι δεν ένιωθαν από καθαρό ένστικτο πως γίνεται μια προσπάθεια επιλεκτικής ενημέρωσης τους, θα επιδίδονταν σε υποθέσεις προκειμένου να βρουν τις απαντήσεις που οι αρμόδιοι δεν τους δίνουν; Αν δεν ένιωθαν μια βαθιά καχυποψία και έλλειψη εμπιστοσύνης προς κάθε αρχή, πολιτική και αρχαιολογική, θα έκαναν τις δικές τους λογικές ή και παράλογες εκτιμήσεις; Αν με ρωτήσετε, θα σας πω αυθόρμητα, πως όχι! Δεν θα το έκαναν, αν τα πράγματα ήταν καθαρά και ξάστερα. Το «ναι-ναι και το ου-ου». Διότι η ασάφεια και τα μισόλογα είναι που τρέφουν την αμφιβολία και μόνο αυτά. Έτσι ο Έλληνας, ο χιλιοπροδομένος και άλλο τόσο εξαπατημένος, έχει κάθε δικαίωμα πιστεύω, να δυσπιστεί και να αμφιβάλλει, διότι έχει ζήσει το ψέμα στο πετσί του. Ας όψονται οι πολιτικοί του, που τον έκαναν πρωταθλητή της καχυποψίας με τα τεχνάσματα τους. Δείτε την καχυποψία και σαν μια μέθοδο επιβίωσης, έναν τρόπο άμυνας και όχι απαραίτητα μόνο ως ένα ελάττωμα. Θα ήταν κρίμα τώρα, λοιπόν, η αρχαιολογία, να πάρει τη σκυτάλη της αναξιοπιστίας από τους πολιτικούς.

Υποστήριξα εξαρχής την Κ. Περιστέρη και την ομάδα της και το ίδιο έπραξα κατά τις αρχαιολογικές διαμάχες, εφόσον πίστευα ότι οι εκτιμήσεις της ήταν σωστές. Την ευχαριστώ και τη συγχαίρω δημόσια για όσα μας πρόσφερε, προσθέτοντας νέα, σημαντικά  δεδομένα στη συλλογική μας παρακαταθήκη. Όμως, έχοντας μείνει έξω από αυτές τις διαμάχες, ως μη ειδικός, αλλά σαν ένας απλός παρατηρητής, προσπαθώ τώρα να καταλάβω, ποιο να ήταν το νόημα της παρακάτω διάψευσης της Κ. Περιστέρη, που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο, η οποία φέρεται «εκνευρισμένη» και αντιφάσκουσα, καθώς αυτό που διέψευδε λίγες ώρες πριν (!!) μας το ανακοίνωνε λίγες ώρες μετά!! Δηλαδή την ύπαρξη……ευρημάτων! Αναρωτιέμαι, γιατί; Στο δικό μου λεξιλόγιο, τα οστά του νεκρού και τα μικροαντικείμενα που βρέθηκαν, λέγονται ΕΥΡΗΜΑΤΑ (ακριβώς επειδή βρέθηκαν). Στο λεξιλόγιο όμως της Κ. Περιστέρη, αυτά πως να λέγονται άραγε;; Επικοινωνιακά παιχνίδια;;

 «η επικεφαλής της ανασκαφής Κατερίνα Περιστέρη εμφανίζεται εκνευρισμένη με όσους έσπευσαν να την ερμηνεύσουν και να προαναγγείλουν νέα ευρήματα.

«Δεν έκανα καμία απολύτως δήλωση που να προαναγγέλλει ευρήματα από την ανασκαφή», δήλωσε η κα Περιστέρη αργά το βράδυ της Τρίτης στο Έθνος. Και συνέχισε: «Το μόνο που είπα κατά την χθεσινή συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας που έγινε συμβολικά στην Αμφίπολη ήταν ότι αύριο, θα γίνουν επίσημες ανακοινώσεις», είπε.

http://www.newsit.gr/…/amfipolh-katerina-peristeri-evrimata…»

Όλα αυτά, είναι βέβαιο ότι προκαλούν σκεπτικισμό, όχι μόνο στους «συνωμοσιολόγους», αλλά ακόμα και σε ανθρώπους λογικούς, που ζυγίζουν πολύ καλά τα όσα ακούνε. Και δεν είναι μόνο αυτό, αλλά και πολλά άλλα που τροφοδοτούν τις αμφιβολίες μας, πάντα με την ευθύνη των ίδιων. Όπως έχω γράψει και πριν από ημέρες, δεν είναι ότι μας λένε ψέματα, προς θεού! Είναι απλά, ότι μας λένε τη μισή αλήθεια μπορεί και λιγότερο της μισής! Οι λόγοι ίσως να είναι και ευνόητα πολιτικοί, αλλά είναι ταυτόχρονα και αυτοί, που όπως προανέφερα, τροφοδοτούν τη συνωμοσιολογία. Σχετικά με όλα αυτά και σε ό,τι αφορά την τακτική της κρυψίνοιας και της ομερτά που εφαρμόζουν οι αρχαιολόγοι στην Αμφίπολη, έκανα κάποιες σκέψεις, που θα προσπαθήσω να τις εκφράσω όσο πιο συνοπτικά γίνεται και με ακρίβεια. Δεν γνωρίζω τους κανόνες που διέπουν την αρχαιολογική δεοντολογία περί των ανασκαφών, αν είναι άτυποι ή νομοθετημένοι, αλλά αν είναι αυτοί που βλέπουμε στην Αμφίπολη, τότε έχω πολλές εύλογες ενστάσεις τις οποίες θα καταθέσω προς συζήτηση ή προς απάντηση.

1. Πιστεύω κατά αρχήν, ότι κανένας λογικός άνθρωπος δεν αμφισβητεί τη δικαιοδοσία, το προβάδισμα και την ευθύνη που εύλογα έχουν οι συμπαθείς αρχαιολόγοι για τις ανασκαφές. Κανείς δεν διεκδικεί κάτι, ούτε θέλει να υποκαταστήσει τους αρμόδιους επιστήμονες, ή να παρεμποδίσει την έρευνα τους. Αλλά από που και ως που η ανακοίνωση των ευρημάτων μιας ανασκαφής, μπορεί να παρεμποδίσει το έργο των αρχαιολόγων, πέρα από το να διαφωτίσει το κοινό;

2. Έχει δικαίωμα ένας αρχαιολόγος να μην ανακοινώνει τα ευρήματα του, με την αιτιολογία ότι θέλει πρώτα να τα «μελετήσει»; Με έκπληξη διάβασα πως κάποια αρχαιολόγος έχει εδώ και 30 χρόνια μια πολύ σημαντική επιγραφή, που τη «μελετά» και κανείς δεν γνωρίζει κάτι για αυτήν!! Και όπως πάντα συμβαίνει με τους πολιτικούς, που μόνο όταν έχουν προστριβές μεταξύ τους μαθαίνουμε κάποιαν αλήθεια, έτσι και με τους αρχαιολόγους! Είπε μάλιστα η Κ. Περιστέρη: «Έχουμε παραδείγματα, εδώ στο Μουσείο της Αμφίπολης, την επιγραφή του Εφηβαρχικού Νόμου, την οποία μελετά από το 1984 η κόρη του αείμνηστου Δημήτρη Λαζαρίδη, κ. Καλλιόπη Λαζαρίδη, και ακόμη δεν έχει μελετηθεί. Έρχονται ξένοι συνάδελφοι και ρωτούν τι γίνεται. Κι εγώ ως διευθύντρια του Μουσείου νιώθω άσχημα, διότι η έρευνα πρέπει να προχωρά. Πρέπει αυτά που ξέρουμε να τα δίνουμε στους άλλους, όχι μόνο στους δημοσιογράφους».  http://www.makeleio.gr/?p=171720

Αυτό το τελευταίο, βέβαια, θα έπρεπε να ισχύει και για την Αμφίπολη. Ωστόσο, αναρωτιέμαι. Αυτά τα πράγματα γίνονται και αλλού, ή συμβαίνουν μόνο εδώ στην Ελληνοζουλάνδη;;

3. Ίσως κάποιοι να έχουν αντιληφθεί με υπερβολικό τρόπο την έννοια της έρευνας, αφού δεν πρόκειται περί αστυνομικής έρευνας, αλλά περί αρχαιολογικής. Στην αστυνομική έρευνα η απόκρυψη στοιχείων είναι σαφώς επιβεβλημένη, αλλά στην αρχαιολογική γιατί; Μήπως η αρχαιολογική ομάδα ανήκει στο CSI και δεν το καταλάβαμε;

4. Γιατί η μη ανακοίνωση ΟΛΩΝ των ευρημάτων, να συνδέεται σκοπίμως με την αρχαιολογική ερευνητική διαδικασία και με τη δήθεν ανάγκη για μελέτη πριν τις ανακοινώσεις;; Κανείς δεν ζήτησε από τους αρχαιολόγους πρόωρα και βιαστικά συμπεράσματα αναφορικά με τα ευρήματα. Θα μπορούσαν απλά να μας δείξουν όσα βρήκαν, πράγμα που έκαναν επιλεκτικά μόνο για όσα ευρήματα ήθελαν και να αφήσουν τον καθένα μας με το μυαλό που διαθέτει, να κάνει τις δικές του σκέψεις. Εκτός και αν πιστεύουν, πως μόνο οι ίδιοι 5-6 αρχαιολόγοι διαθέτουν μυαλό και πως  μέσα στα υπόλοιπα 10 εκατομμύρια των Ελλήνων δεν υπάρχουν και άλλοι, ακόμα και άλλων γνωστικών πεδίων, που να διαθέτουν νου και που θα μπορούσαν να βοηθήσουν με κάποιαν καλή ιδέα τους. Δεν θα ήταν ανάγκη, λοιπόν, να μας πουν κάτι άλλο για αυτά. Θα ήταν αρκετό να μας παραπέμψουν σε μια μελλοντική μελέτη, είτε σε κάποιο αρχαιολογικό συνέδριο, όπου θα μπορούσαν να μας εξηγήσουν καλύτερα και πιο αξιόπιστα όλα τα σχετικά. Θα αρκούσε μόνο να μας τα έδειχναν. Διότι, αν η ανακοίνωση των ευρημάτων παρεμποδίζει την έρευνα, όπως λένε, τότε γιατί για μερικά από τα ευρήματα αποδείχθηκαν λαλίστατοι, ενώ για άλλα έγιναν «Σφίγγες»; Μήπως δεν έχουν όλα τα ευρήματα την ίδια αξία και τα αντιμετωπίζουν με τρόπο διαφορετικό;

5. Μήπως η αρχαιολογική ομάδα, έχει αποφασίσει (και με λίγη πίεση) πως ενστερνίζεται την άποψη που λέει ότι: «Η Γνώση προορίζεται για τους λίγους και εκλεκτούς»; Αλλιώς, πως εξηγείται το γιατί δεν έχουν ανακοινώσει όλα τα ευρήματα της ανασκαφής, κρατώντας τους Έλληνες στο σκοτάδι της άγνοιας;; Μήπως πρόκειται λοιπόν, για κάποιο ιδιότυπο αρχαιολογικό «ιερατείο», που πιστεύει πως έχει το απόλυτο δικαίωμα να διαχειρίζεται μόνο του τη γνώση αυτή, που θα έπρεπε να ανήκει σε όλους τους δικαιούχους Έλληνες; Μπορούν κάποιοι να αποφασίζουν τι θα μάθουμε και τι όχι, από την πολιτιστική κληρονομιά που ανήκει σε όλους μας;

6. Οι πολλοί γρίφοι που στοιχειώνουν το μνημείο της Αμφίπολης, είναι μόνο για εμάς τους πολλούς, αλλά για τους αρχαιολόγους οι γρίφοι είναι πολύ λιγότεροι. Αυτοί γνωρίζουν περισσότερα από τον καθένα μας. Κανείς λοιπόν δεν θα μπορέσει να βγάλει άκρη με τον τάφο, αφού σκοπίμως δεν έχουν ανακοινωθεί στοιχεία και άρα πώς να συνδεθούν όλα τα δεδομένα ώστε να προκύψει και κάποιο λογικό συμπέρασμα; Αν για παράδειγμα, παρομοιάσουμε τη διαδρομή, από την Πύλη των Σφιγγών μέχρι το εσωτερικό του τάφου με την Άλφα Βήτα, τότε συμβαίνει το εξής: Αρχίζουμε να διαβάζουμε τα Α, Β, Γ, Δ, αλλά έπειτα κάποιοι μας «σβήνουν» τα Ε, Ζ, Η, Θ, συνεχίζουμε με το Ι, Κ, Λ, Μ, αλλά μας λείπουν τα Ν, Ξ, Ο, μετά όλα τα υπόλοιπα γράμματα μέχρι να φτάσουμε στο Ω. Με τα γράμματα λοιπόν που γνωρίζουμε και εξαιτίας αυτών που λείπουν, απλά δεν θα μπορέσουμε ποτέ να «διαβάσουμε» όλο το «κείμενο» του τάφου!

7. Η πρωτοφανής τοποθέτηση «εκπροσώπου τύπου» σε μια ανασκαφή (!!) προϊδεάζει απόλυτα για τη σκοπούμενη επικοινωνιακή της χειραγώγηση.  Όποιος δεν το βλέπει αυταπατάται. Το βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα, για να αμβλύνει τις κακές εντυπώσεις, σε τίποτα δε βοήθησε την κατανόηση, αφού επρόκειτο για μια προσεκτική κοπτοραπτική δύο λεπτών, στο ίδιο σημείο. Γιατί δεν μας έδειξαν ένα βίντεο δύο λεπτών, αλλά από όλες τις φάσεις της ανασκαφής;; Γιατί δεν μας έδειξαν φωτογραφίες των σπασμένων χεριών των Καρυατίδων; Γιατί δεν μας έδειξαν τα ζωγραφισμένα επιστήλια; Γιατί δεν μας έδειξαν τον σκελετό και άλλα πολλά, αλλά περιορίστηκαν στα πιο «ανώδυνα» και στα «εγκεκριμένα»;

Αυτά και άλλα πολλά θα μπορούσα να γράψω, όμως θα πρέπει να κλείσω εδώ, καθώς το άρθρο επεκτάθηκε. Τα ερωτήματα είναι πολλά, αλλά δεν προσδοκώ την απάντηση τους. Το σίγουρο είναι, ότι οι πολιτικοί υπεύθυνοι κατάφεραν οι ίδιοι να εκθρέψουν τις θεωρίες συνωμοσίας και να μετατρέψουν μια τόσο σημαντική ανασκαφή, σε ένα κακοσκηνοθετημένο ριάλιτι με πολλά «τυφλά πλάνα». Σαν να μη μπορούμε τελικά, ούτε μια ανασκαφή, τίποτα σοβαρό πια, να κάνουμε στην Ελλάδα!

http://peritexnisologos.blogspot.gr/2014/11/blog-post_14.html#more