Πως τυπώνουν λεφτά οι περιφερειακές κεντρικές τράπεζες

Θα ήθελα να συνεχίσω λίγο το χτεσινό θέμα. Κατ΄ αρχάς να εξηγήσουμε τι είναι και τι κάνει η κεντρική τράπεζα, διότι νομίζω ότι δεν είναι γνωστό πως η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήμα και γιατί.

Η κεντρική τράπεζα, εκτός από το λίγο αρχικό κεφάλαιο, δεν έχει χρήμα. Το όποιο χρήμα εκδίδει, το εκδίδει βάσει ενεχύρου. Για παράδειγμα, σε περιόδους κρίσης  χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν...

να δώσουν κάποιο ενέχυρο στην κεντρική τράπεζα (discount window) και να πάρουν ρευστότητα.

Αυτή τη ρευστότητα όμως η κεντρική τράπεζα δεν την έχει. Την τυπώνει (εκδίδει) αν θέλετε επιτόπου, πιστώνοντας τους λογαριασμούς στην κεντρική τράπεζα, των ιδρυμάτων που ζήτησαν αυτή τη ρευστότητα. Υπό αυτή την έννοια, η κεντρική τράπεζα τυπώνει χρήμα.

Ναι, οι περιφερειακές τράπεζες μπορούν να τυπώσουν χρήμα υπό την πιο πάνω ερμηνεία. Το ανακαλύψαμε οι περισσότεροι από εμάς το 2010, όταν η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας τύπωσε ξεχωριστά από το ευρωσύστημα περίπου 80 δισ. ευρώ (αν θυμάμαι καλά). Αργότερα η ΤτΕ τύπωσε περίπου 110 δισ. ευρώ με τον ίδιο τρόπο. Έκανε χρήση αυτό που λέμε συναλλαγές ELA.

Οι συναλλαγές ELA κυριολεκτικά είναι λεφτά που τυπώνει η περιφερειακή κεντρική τράπεζα και δεν συμπεριλαμβάνονται στο ενεργητικό της ΕΚΤ. Οι συναλλαγές αυτές θεωρητικά έχουν μεγάλο ρίσκο και για αυτό τον λόγο δεν αποτελούν μέρος του ενεργητικού της ΕΚΤ.

Οι συναλλαγές αυτές επιτρέπονται με βάση την παράγραφο 14.4 της συνθήκης της ΕΚΤ, που ουσιαστικά αφήνει πολλά περιθώρια για τις περιφερειακές κεντρικές τράπεζες να κάνουν νομισματικές πράξεις, πιο δημιουργικές και από την ΕΚΤ την ίδια.

(14.4. National central banks may perform functions other than those specified in this Statute unless the Governing Council finds, by a majority of two thirds of the votes cast, that these interfere with the objectives and tasks of the ESCB. Such functions shall be performed on the responsibility and liability of national central banks and shall not be regarded as being part of the functions of the ESCB.)

Mετάφραση:

14.4. Οι εθνικές περιφερειακές κεντρικές τράπεζες μπορούν να εκτελέσουν και λειτουργίες άλλες από εκείνες που καθορίζονται στο καταστατικό αυτό, εκτός αν, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφανθεί, με πλειοψηφία των δύο τρίτων, ότι αυτές (οι λειτουργίες) προσκρούουν στους στόχους και τα καθήκοντα του ESCB. Τέτοιες λειτουργίες εκτελούνται με την ευθύνη των εθνικών κεντρικών τραπεζών και δεν θεωρούνται ότι αποτελούν μέρος των λειτουργιών του ESCB.

Και όπως λέει η παράγραφος 14.4, όταν η περιφερειακή κεντρική τράπεζα κάνει τέτοιες συναλλαγές, αναλαμβάνει την ευθύνη η ίδια και οι πράξεις αυτές δεν θεωρούνται πράξεις της ΕΚΤ. Με λίγα λόγια, δεν αποτελούν μέρος του ισολογισμού της ΕΚΤ. Που σημαίνει ότι την ρευστότητα την προσφέρει η περιφερειακή κεντρική τράπεζα άρα ναι, μπορεί να τυπώσει χρήμα.

Τώρα, αν υποθέσουμε ότι η ΕΚΤ θα αφήσει τις κεντρικές τράπεζες να κάνουν κάποιου είδους QE, σημαίνει ότι οι περιφερειακές τράπεζες θα δώσουν αυτή τη ρευστότητα και όχι η ΕΚΤ. Το γεγονός ότι το ρίσκο θα το αναλάβουν οι περιφερικές τράπεζες (το ρίσκο της χασούρας δηλαδή mark-to- market), σημαίνει κυριολεκτικά ότι οι συναλλαγές αυτές δεν θα διαφέρουν και πολύ από συναλλαγές ELA.

Η διαφορά είναι ότι θα μπορεί η περιφερειακή τράπεζα να αγοράσει στοιχεία ενεργητικού ή πάσης φύσεως assets και αυτή η ρευστότητα να μείνει μόνιμη στην αγορά, χωρίς να υπάρχει η πίεση να αντιστραφεί στο μέλλον.

Σημειώστε ότι δεν είναι σαφές τι μπορεί να κάνουν και δεν μπορούν να κάνουν οι περιφερειακές κεντρικές τράπεζες αλλά και η ΕΚΤ η ίδια. Όλα αυτά αποφασίζονται αναλόγως τις ανάγκες και τις περιστάσεις.

Σημειώστε όμως ότι αν τελικά γίνουν όπως περιέγραψα πιο πάνω, τότε θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κεντρική τράπεζα τόσο για την αποπληρωμή του Ελληνικού χρέους (προς τον οποιονδήποτε το οφείλουμε) αλλά και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτή η μέθοδος για να χρηματοδοτεί και τον κρατικό προϋπολογισμό αν χρειαστεί (αυτό έτσι και αλλιώς έχει ήδη γίνει, όταν η ΤτΕ τύπωσε 4 δισ. ευρώ πριν 2 χρόνια για να βρει λεφτά το υπουργείο οικονομικών).

Πιστέψτε το ή όχι, όλα αυτά που περιγράφω τα κάνει η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας τώρα και πολλά χρόνια και σε μικρότερο βαθμό η ίδια η Fed.

Τέλος, σημειώστε ότι όλα αυτά δεν αποτελούν λύση για τις διαρθρωτικές αλλαγές που δεν έχουν γίνει. Αποτελούν όμως ένα κομμάτι της λύσης για την υπερχρέωση της Ευρώπης και ένας τρόπος να μπορεί να λειτουργεί το σύστημα, μέχρι να δούμε τι θα κάνουμε με το πρόβλημα του χρέους πανευρωπαϊκά.

Προσωπικά προτιμώ τις διαγραφές, αλλά μάλλον η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη ακόμα να μπορεί να αντιγράψει τους Αμερικανούς σε αυτό το θέμα.

ΣΣ. *Αίτημα για την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Παροχής Έκτακτης Ρευστότητας, ELA (Emergency Liquidity Assistance) κατέθεσε το βράδυ της Παρασκευής η Τράπεζα της Ελλάδος προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τις τέσσερις μεγάλες τράπεζες: Alpha Bank, Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς και Εθνική Τράπεζα.

Μέχρι το μεσημέρι της Παρασκευής ήταν γνωστό ότι στον ELA (Emergency Liquidity Assistance) ζητούν να ενταχθούν η Alpha Bank με την Eurobank. Τελικώς όμως, έπειτα από διαβουλεύσεις, αποφασίστηκε η υποβολή αιτήματος για ένταξη στο Μηχανισμό Παροχής Έκτακτης Ρευστότητας και των τεσσάρων λεγομένων συστημικών τραπεζών.
Το αίτημα για ένταξη στον Μηχανισμό της ΕΚΤ για Παροχή Έκτακτης Ρευστότητας συνιστά προληπτική κίνηση, καθώς οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες θέλουν να θωρακιστούν εν όψει του ενδεχομένου να ξεμείνουν από μετρητά.

Μόνο σήμερα υπολογίζεται ότι οι συνολικές εκροές από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ανέρχονται στο ιλιγγιώδες ποσό των 600-700 εκατ.ευρώ, με τους τραπεζίτες να εκφράζουν τους έντονους φόβους τους ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί από την ερχόμενη Δευτέρα.

George.kesarios@capital.gr

Από capital