Η «μεγάλη αμερικανική έκλειψη», η NASA και οι Βαβυλώνιοι

Περισσότερα από 300 εκατ. κάτοικοι των ΗΠΑ θα έχουν τη σπάνια ευκαιρία να δουν τη θεαματική ολική έκλειψη ηλίου που θα είναι ορατή στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 21 Αυγούστου, για πρώτη φορά μετά από τον Ιούνιο του 1918 (όταν η έκλειψη διαπέρασε τη χώρα από τη Ουάσιγκτον μέχρι τη Φλόριντα), ήτοι μετά από 99 χρόνια.
Όπως είναι φυσικό, στις ΗΠΑ επικρατεί φρενίτιδα. Τη Δευτέρα 21 Αυγούστου, όταν η Σελήνη θα περάσει ανάμεσα στον Ήλιο και στη Γη, θα σχηματίσει σκιά πλάτους 113 χλμ. που θα κινηθεί διαγώνια ξεκινώντας από το ‘Ορεγκον (10:15 τοπική ώρα) δυτικά προς ανατολικά και θα ολοκληρωθεί στη Νότια Καρολίνα, στην άλλη άκρη της χώρας, διασχίζοντας συνολικά 14 Πολιτείεςμέσα σε κάτι λιγότερο από δύο ώρες. Επί 2 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα, θα πέσει απόλυτο σκοτάδι και όσοι είναι στα σημεία από τα οποία θα είναι ορατή η έκλειψη, θα μπορούν να δουν στον (σκοτεινό) ουρανό αστέρια και πλανήτες, καθώς και το ηλιακό στέμμα. «Έχω περάσει όλη μου τη ζωή ως αστρονόμος κοιτάζοντας τον ουρανό –τον Γαλαξία, τα αστέρια, τις βροχές μετεωριτών- όμως, αυτό θα είναι ό,τι πιο εντυπωσιακό έχω δει» λέει στον Guardian, ο Tyler Nordgren, καθηγητής Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Redlands, ο οποίος επισημαίνει ότι το πιο αξιοθαύμαστο από όλα είναι σαφώς το αόρατο και ξαφνικά ορατό, τεράστιο ηλιακό στέμμα (στέμμα, corona, ονομάζεται το ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, η θερμοκρασία του οποίου είναι 1 εκατ. βαθμοί κελσίου).
Σχεδόν 12,2 εκατ. Αμερικανοί ζουν στη «ζώνη» εντός της οποίας το φαινόμενο θα είναι ορατό, ενώ σχεδόν τα δύο τρίτα του πληθυσμού των ΗΠΑ διαμένουν σε απόσταση μιας ημέρας με το αυτοκίνητο από τον «διάδρομο» όπου η ηλιακή έκλειψη θα είναι ολική.
Ο αστρονόμος Ρικ Φιένμπεργκ, εκπρόσωπος της Αμερικανικής Εταιρίας Αστρονομίας (AAS), είπε ότι οι υπόλοιπες ΗΠΑ θα γνωρίσουν μια μερική ηλιακή έκλειψη. Ο επιστήμονας που έχει δει 12 εκλείψεις είπε ότι «αν δεν δεις μια ολική έκλειψη του ηλίου είναι σαν να ζεις μια ολόκληρη ζωή χωρίς να ερωτευτείς ποτέ».
Ο Μάικ Κεντριανάκις, αξιωματούχος της AAS που οργανώνει την κάλυψη του γεγονότος για την Εταιρία Αστρονομίας, επεσήμανε ότι οι ΗΠΑ θα είναι η μόνη χώρα που θα γνωρίσει την ολική έκλειψη στις 21 Αυγούστου, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να αναφέρονται σε αυτήν ως τη «μεγάλη αμερικανική έκλειψη».

Απευθείας μετάδοση από τη NASA στην Times Square

Φωτογραφίες θα ληφθούν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την έκλειψη από 11 αεροπλάνα, εκ των οποίων 3 της NASA, 53 στρατοσφαιρικά μπαλόνια, δορυφόρους και από τους αστροναύτες του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού.
Η NASA θα μεταδώσει απευθείας εικόνες της έκλειψης από κάθε σημείο (και από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό) σε μία τετράωρης διάρκειας ζωντανή εκπομπή με τίτλο «Eclipse Across America: Through the Eyes of NASA», που θα αναμεταδίδεται μέσα από γιγαντοοθόνες και στην καρδιά της Νέας Υόρκης, στην πλατεία Times Square, παράλληλα με δράσεις για την έκλειψη από πάρκα, βιβλιοθήκες, γήπεδα και μουσεία, καθώς ό,τι ανεβαίνει στα social media.
Καθώς οι αστρονόμοι επισημαίνουν τον κίνδυνο για τα μάτια από τη θέαση της έκλειψης, πάνω από 6.800 βιβλιοθήκες των ΗΠΑ διαθέτουν δωρεάν περισσότερα από 2 εκατ. ζεύγη «ειδικών γυαλιών».

Μοτέλ και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα

Σύμφωνα με τον Guardian, οι διαδικτυακές αναζητήσεις για εταιρείες ενοικιάσεως αυτοκινήτων στις ΗΠΑ ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, καταγράφοντας αύξηση 1.469%, με αποτέλεσμα σχεδόν να μην υπάρχει διαθέσιμο όχημα προς ενοικίαση.
Παράλληλα, στις επτά μεγάλες πόλεις που βρίσκονται στη «ζώνη της έκλειψης» -μεταξύ των οποίων η Όμαχα και το Σεν Λούις- η ζήτηση για καταλύματα σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2016 παρουσιάζει επίσης τεράστια αύξηση, εξού και τα ξενοδοχεία ανέβασαν τις τιμές έως και 29%. Για την ακρίβεια, τα περισσότερα δωμάτια μοτέλ είναι κλεισμένα από τον Μάιο, όπως γράφει ο Ιndependent.

Οι Βαβυλώνιοι και ο κύκλος Saros στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων

Οι εκλείψεις της σελήνης και του ηλίου ακολουθούν έναν κύκλο 18 ετών και 11,3 ημερών, φαινόμενο ήδη γνωστό στην αρχαιότητα.
Όπως αποκαλύπτουν αρχαίοι δίσκοι από άργιλο, όπως ο δίσκος στον οποίον είναι καταγεγραμμένες όλες οι εκλείψεις μεταξύ 518 - 465 π.Χ., οι Βαβυλώνιοι αστρονόμοι ήταν σε θέση ήδη από την αρχαιότητα να «προβλέπουν», επί της ουσίας να υπολογίζουν, τον χρόνο των εκλείψεων (η πληροφορία βρίσκεται εκτός των άλλων και στο site της NASA).
Οι Βαβυλώνιοι έκαναν προσεκτική καταγραφή των ουράνιων συμβάντων -των κινήσεων του Ερμή, της Αφροδίτης, του Ήλιου και της Σελήνης- σε δίσκους που χρονολογούνται μεταξύ 1700 και 1681 π.Χ.
Μεταξύ άλλων έχουν καταγραφεί η έκλειψη ηλίου της 31ης Ιουλίου 1063 π.Χ., όταν «η μέρα έγινε νύχτα» και η περίφημη έκλειψη της 15ης Ιουνίου 763 π.Χ., την οποία κατέγραψαν Ασσύριοι παρατηρητές στη Νινευή.
Το εργαλείο των Βαβυλωνίων ήταν ο λεγόμενος κύκλος Saros: Μία περίοδος 223 συνοδικών μηνών (ή 18 ετών και 11,3 ημερών), με την οποία προέβλεπαν τις εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης, καθώς μετά από κάθε έκλειψη, ο Ήλιος, η Γη και η Σελήνη επανέρχονται σχεδόν στις ίδιες θέσεις. Ο μηχανικός υπολογισμός του κύκλου του Σάρου εμπεριέχεται μάλιστα, στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων.

«Ημέρα της Κρίσεως» και οι «Λύκοι του ουρανού»

Στους αιώνες που ακολούθησαν οι εκλείψεις αντιμετωπίστηκαν με δέος, ακόμη και τρόμο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Μάιο του 1716, φυλλάδιο που κυκλοφόρησε στο Λονδίνο προειδοποιούσε ότι η επερχόμενη έκλειψη ήταν η «Μαύρη Ημέρα ή η Ημέρα της Κρίσεως».
Οι εκλείψεις είχαν πάντα ιδιαίτερα θέση και συμβολισμό στην παράδοση και τη λαϊκή κουλτούρα – οι άνθρωποι «έβλεπαν» ότι τα ουράνια σώματα κατατρώγονται από υπερφυσικές δυνάμεις κατά τις εκλείψεις- με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα, «τα σκυλιά της φωτιάς» στην Κορέα, τους «λύκους του ουρανού» των Βίκινγκς και το «ακέφαλο σώμα» ενός δαίμονα των Ινδουιστών.
Βεβαίως, στον 20ό αιώνα, η εξέλιξη της επιστήμης αποδυνάμωσε σταδιακά –αν και όχι εντελώς- το φυσικό φαινόμενο από τα βαρίδια της παραφιλολογίας και του παραφυσικού.