ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ ΤΩΝ Α.Π.Ε. ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΔΕΛΦΩΝ

Γράφει ο Ανδρέας Καλοθανάσης
Σαν συμβολή στο δημόσιο διάλογο που από καιρό θα  έπρεπε να είχε ξεκινήσει στο Δήμο μας,  κατατίθεται το κείμενο αυτό, με σκοπό να αναδείξει αθέατες πτυχές του θέματος και να υποδαυλίσει τον προβληματισμό γύρω απ' αυτό.

Οι ΑΠΕ, όπως εν συντομία αποκαλούνται, αρχικά παρουσιάστηκαν σαν η ιδανικότερη λύση του ενεργειακού  προβλήματος. Όμως στην πορεία οι ιθύνοντες, χάνοντας το μέτρο και την ισορροπία στην χωροθέτησή τους, διακινδυνεύουν να καταστήσουν και τις ίδιες ένα πρόβλημα.

Ειδικά για τους Αιολικούς Σταθμούς (κακώς αποκαλούμενα Πάρκα), αν ξεκινήσουμε από μία γενικότερη τοποθέτηση, πρέπει να επισημάνουμε πως διεθνώς αμφισβητείται έντονα πλέον η κατασκευή και η λειτουργία μεγάλων βιομηχανικών ανεμογεννητριών, ως εναλλακτική ενεργειακή λύση.

Αυτό, γιατί αποδείχτηκε πως μοναδικό κίνητρο για την τοποθέτησή  τους  είναι το οικονομικό όφελος των εταιρειών, που εκμεταλλευόμενες τις μεγάλες επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επωφελούνται της ευνοϊκής γι αυτές νομοθεσίας, για δήθεν προστασία του περιβάλλοντος. Βέβαια  όπου σταμάτησαν οι επιδοτήσεις, έπαυσαν και να τα συντηρούν. Αυτό συνέβη στη Σουηδία, Ολλανδία, Γερμανία, Νορβηγία και Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Με δεδομένο επίσης ότι, το όριο ζωής των ανεμογεννητριών δεν ξεπερνά τα 20-25 χρόνια, κινδυνεύουμε, αυτό που θα κληροδοτηθεί στις επόμενες γενιές, να είναι ένα απέραντο νεκροταφείο παλιοσιδηρικών και βουνά φορτωμένα με χιλιάδες τόνους μπετόν και χιλιάδες μέτρα υπόγειων και υπέργειων καλωδιώσεων. Ενδεικτικό είναι ότι πρόσφατα στην Αγγλία, η κυβέρνηση θεώρησε πλέον πως τα Αιολικά Πάρκα κατασπαταλούν δημόσιο χρήμα, με αποτέλεσμα να κόψει τις επιδοτήσεις, αλλά και το κυριότερο, να δώσει το δικαίωμα στις τοπικές κοινωνίες να αποφασίζουν αυτές για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στα εδάφη τους!

 Σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να συμπληρώσουμε το γεγονός ότι η ΔΕΗ έχει υποχρεωθεί να αγοράζει την ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ σε τιμή κατά πολύ ακριβότερη από εκείνη που την πουλάει. Παράλληλα, το ειδικό τέλος ΑΠΕ έρχεται με συνεχείς αυξήσεις, να κλείσει αυτή τη ψαλίδα ανεπιτυχώς, επιβαρύνοντας τους λογαριασμούς του ρεύματος. Εξάλλου, η αιολική ενέργεια είναι συμπληρωματική, δεν καταργεί, αλλά απαιτεί τη λειτουργία των θερμοηλεκτρικών σταθμών, ενώ η μείωση του CO2 είναι ελάχιστη. Όσον αφορά το θέμα των θέσεων εργασίας, να σημειώσουμε πως το μεγαλύτερο Αιολικό Πάρκο στην Ευρώπη έχει τρεις μόνιμους υπαλλήλους, και στην Ελλάδα συνήθως μόνο έναν.          

Τέλος, το περιβαλλοντικό κόστος εγκατάστασης ανεμογεννητριών και των συνοδών αυτών έργων είναι μεγάλο και προφανές. Οι όποιες καταστροφές στη φύση είναι ανεπανόρθωτες. Τα γιγαντιαία μεγέθη των σύγχρονων ανεμογεννητριών που φθάνουν σε ύψος τα 100-200  μέτρα, απαιτούν  γιγαντιαίες επεμβάσεις στο περιβάλλον και προκαλούν αλλοιώσεις στα ευαίσθητα τοπία των κορυφογραμμών. Η χλωρίδα, η πανίδα, οι ανεξερεύνητες αρχαιολογικές θέσεις, τα παραδοσιακά μονοπάτια, χάνονται κάτω από το βάρος των βίαιων επεμβάσεων. Επίσης φέρνουν καίριο πλήγμα στον τουρισμό (στη Δανία ο τουρισμός έπεσε 40%), την κτηνοτροφία και σε όλους αυτούς που εργάζονται και ζουν από τη φύση και το δάσος.  

Επιβάλλεται όμως να ερευνήσουμε το θέμα και σε τοπικό επίπεδο. Τον τελευταίο καιρό σύμφωνα με τα στοιχεία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), έχουν κατατεθεί για τον Δήμο Δελφών πολλές δεκάδες αιτήσεις, από τις οποίες η συντριπτική πλειοψηφία βρίσκεται είτε σε φάση αξιολόγησης, είτε έχει προχωρήσει σε αδειοδότηση  ή και εγκατάσταση .

           Να σημειωθεί ότι κάποια από τα Αιολικά Πάρκα, όπως αυτά που λειτουργούν στην περιοχή της Δ. Ε. Γαλαξιδίου, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την κοινωνία. Κάποια άλλα όμως, όπως αυτά  που έχουν δρομολογηθεί στις υψηλότερες κορυφογραμμές της Γκιώνας και της Οίτης, κατακερματίζουν κυριολεκτικά τα δασικά οικοσυστήματα, καταστρέφουν ανεπανόρθωτα τοπία ιδιαίτερου αισθητικού κάλλους και υποβαθμίζουν αρχαιολογικούς χώρους. Άρα, η όποια γνωμοδότηση πρέπει να γίνεται με κριτήριο όχι μόνο το εθνικό, αλλά και το τοπικό συμφέρον.

          Πάντως, να επισημάνουμε ότι για πρώτη φορά, και μετά από αίτηση πολλών συνδημοτών μας, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να εναντιωθεί σε αδειοδότηση έργου ΑΠΕ και να προχωρήσει σε νομική αντιμετώπισή της. Πρόκειται για ένα μεγάλο Αιολικό Πάρκο στην κορυφογραμμή Τυχιούνι - Κοκκινάρι - Πρ. Ηλίας, την υψηλότερη και επιβλητικότερη της ευρύτερης περιοχής. Ανάλογη απόφαση έλαβε και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δωρίδας. Ενδεικτικό της διαδικασίας χορήγησης αδειών για ΑΠΕ σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, είναι ότι πλέον, δεν λαμβάνονται υπ’ όψιν οι γνωμοδοτήσεις των αρμοδίων Δασικών Υπηρεσιών!!! Έτσι, στην παραπάνω περίπτωση αγνοήθηκαν πλήρως οι αρνητικές θέσεις της Διεύθυνσης Δασών Φωκίδας, και των Δασαρχείων Άμφισσας και  Λιδορικίου.   

          Δυστυχώς τα τοπικά χωροταξικά σχέδια των δημοτικών ενοτήτων που θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο του ρυθμιστή της κατάστασης, προχωρούν πολύ αργά. Για όλα τα παραπάνω και επειδή κανείς επενδυτής για ευνόητους λόγους δεν θέλει σύγκρουση με την τοπική κοινωνία, καλό είναι να ξεκινήσει ένας διάλογος που θα οδηγήσει στην εκπόνηση μιας μορφής Δημοτικού Χωροταξικού Σχεδίου για τις ΑΠΕ,  το οποίο σε κάποιες περιοχές θα τις επιτρέπει, σε άλλες όμως θα τις αποκλείει. Αυτό πρέπει να διέπεται από κάποιες αρχές όπως:

- H χωροθέτηση έργων ΑΠΕ να γίνεται, αποκλειστικά, σε συγκεκριμένες περιοχές οι οποίες θα έχουν προεπιλεγεί μέσα από μια διαδικασία, που θα διασφαλίζει:

1        Τη διευρυμένη και ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή και όχι τις μονομερείς επιδιώξεις και τα συμφέροντα των επιχειρηματιών.

2        Την προσαρμογή των εγκαταστάσεων στις περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

3        Την εξαίρεση περιοχών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (NATURA, IBA, τοπία, δασικά οικοσυστήματα, υψηλές κορυφογραμμές κ.ά.), με βάση την αρχή της προφύλαξης.

- Να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη ΑΠΕ σε κλίμακα συμβατή με τους χώρους εγκατάστασης, για την εξυπηρέτηση των τοπικών αναγκών.

- Τέλος, η διασφάλιση των παραπάνω μπορεί να γίνει μόνο και εφόσον η τελική εποπτεία και γνωμοδότηση είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της ΔΕΗ με τον Δήμο..

          Δυστυχώς έχουμε διανύσει μία μακρά περίοδο πολλών δεκαετιών έντονης μεταλλευτικής δραστηριότητας η οποία έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια. Σήμερα, αυτή η ήδη πληγωμένη γη, καλείται  στο βωμό ενός παράλογου πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου, να θυσιάσει τις κορυφογραμμές της στα αιολικά, τις πλαγιές της στα φωτοβολταϊκά, και τα ποτάμια της στα υδροηλεκτρικά έργα.

      Στον καταιγισμό των αλλαγών και εξελίξεων που βιώνουμε στην εποχή μας, έχουμε χρέος στις επόμενες γενιές, να παραδώσουμε, τουλάχιστον, ένα μέρος από το «φυσικό κεφάλαιο» που ο ευλογημένος αυτός τόπος μας κληροδότησε,  και μάλιστα να είναι «συμπληρωμένο» και «τοκισμένο» με έργα κοινωνικού προσανατολισμού και μέγιστης κοινωνικής αποτελεσματικότητας.

       Ή σήμερα θα αντιδράσουμε ή αύριο θα πούμε: «Η ΦΩΚΙΚΗ ΓΗ ΕΑΛΩ!»