Απαντήσεις Στον Βαρουφάκη

του Χρήστου Γιαννίμπα

(Α' ΜΕΡΟΣ)

Ο Βαρουφάκης έχει γράψει πολλά άρθρα και αν κάποιος ήθελε να αναφερθεί σ’ αυτά θα ήταν δίκαιο να αφιερώσει τουλάχιστον το ένα δέκατο του χώρου των άρθρων του. Η ταπεινότητά μου είναι σε μειονεκτική θέση (ως προς αυτό) και θα αρκεστώ σε δύο μόνο άρθρα. Δηλώνω εισαγωγικά πως αντίθετα με το Βαρουφάκη που (όπως λέει) προσποιείται «έντεχνα τον οικονομολόγο», δεν είμαι ούτε και προσποιούμαι (έντεχνα ή όχι) τον οικονομολόγο.

Διαβάζοντας αυτά που γράφει θα τα χώριζα σε τρεις ενότητες.

Η πρώτη είναι τα «αριστερά καρυκεύματα». Πχ, «κανείς πολιτικός δεν τόλμησε να βάλει το νυστέρι στο απόστημα των τραπεζών». Γιατί άραγε; Γιατί, μας λέει, «οι κυβερνήσεις, για λόγους πολιτικούς, προτίμησαν να σφίξουν το ζωνάρι για τους ασθενέστερους πολίτες που δεν είχαν φταίξει σε τίποτα». Εξόχως ασαφές αφού στους πολιτικούς λόγους (που δεν αναφέρονται) ο καθένας μπορεί να «χωρέσει» οτιδήποτε θέλει (ή τον βολεύει). Στη συνέχεια θα «ανακαλύψετε» πάρα πολλά αντίστοιχα «αριστερά καρυκεύματα».

Η δεύτερη είναι η προσέγγιση της κατάστασης και η τρίτη μια «κυλιόμενη» πρόταση λύσης. Το «κυλιόμενη» ακούγεται λογικό μιας και οι εξελίξεις τρέχουν (που λένε και στα δελτία των οκτώ). Ακούγεται λογικό αλλά δεν είναι. Και δεν είναι γιατί η κάθε φορά «λύση» προσπαθεί να...

προσαρμοστεί σε λάθος προσέγγιση. Είναι ένα «βλέποντας και κάνοντας» και προσπαθεί να γιατρέψει τον πυρετό παραγνωρίζοντας την αρρώστια που τον προκαλεί. Το ίδιο βέβαια κάνει και η ΕΚΤ αλλά και οι ηγεσίες της ΕΕ (κι όχι μόνο). Οι (πολλές) ενστάσεις του Βαρουφάκη είναι στο φάρμακο για να πέσει ο πυρετός. Η ΕΚΤ ας πούμε δίνει ντεπόν, ενώ ο Βαρουφάκης προτείνει ασπιρίνη. Όμως κανένα απ’ αυτά δεν γιατρεύει την αρρώστια. Μπορεί να ρίξουν προσωρινά τον πυρετό αλλά όσο τα (νεοφιλελεύθερα) μικρόβια κάνουν πάρτι, ο ασθενής πάλι θα ανεβάσει πυρετό.

Αποκαλυπτικά είναι τα όσα γράφει για το γιατρό (Στουρνάρα) στον οποίο απευθυνόμενος λέει πως θεωρεί : «σκανδαλώδες ότι έπρεπε τα πράγματα να έρθουν εδώ που έφτασαν για να σε χρησιμοποιήσει η φαύλη πολιτική σκηνή. Δίπλα σου, στην ίδια κυβέρνηση, έχεις τους εκπρόσωπους του καθεστώτος που μας οδήγησε στον γκρεμό» [1]. Να που ο σωστός γιατρός (Στουρνάρας) ήταν τόσο καιρό δίπλα μας αλλά η «φαύλη πολιτική σκηνή» (γενικώς) μαζί με «τους εκπρόσωπους του καθεστώτος» (ποιοι είναι αυτοί και ποιο είναι αυτό;) δεν τον καλούσαν. Ευτυχώς (αυτοί και αυτό) ανένηψαν (θαύμα, θαύμα) κάλεσαν το σωστό γιατρό (Στουρνάρα) και μαζί του στο ίδιο ιατρικό συμβούλιο («στην ίδια κυβέρνηση») θα μας σώσουν. Όλοι μαζί. Κι όταν λέμε όλοι εννοούμε όοοολοι. Ο καλός γιατρός (Στουρνάρας) και δίπλα του αυτοί κι αυτό «που μας οδήγησε στον γκρεμό». Άραγε πρόκειται για λάθος εκτιμήσεις ή για σύγχυση;

Ο συγκεκριμένος γιατρός βέβαια είναι φορέας (υπέρμαχος) των (νεοφιλελεύθερων) μικρόβιων που μόλυναν τον ασθενή. Τα καλλιέργησε, τα υπερασπίστηκε, μόχθησε να επικρατήσουν και έδρεψε (από διάφορα πόστα) τους καρπούς των προσπαθειών του. Φαίνεται όμως πως για τον Βαρουφάκη αυτά είναι λεπτομέρειες. Ίσως να πιστεύει πως δεν φταίνε τα (νεοφιλελεύθερα) μικρόβια για την κατάσταση του ασθενούς, οπότε και δεν χρειάζεται αντιβίωση αλλά τις ασπιρίνες που προτείνει για να πέσει ο πυρετός. Στο άρθρο του «Η εμμονή του κ. Τόμσεν» (5/10/12) αναφέρει γι’ αυτήν (την εμμονή) «πρώτος λόγος είναι ότι η ιδεολογία τυφλώνει ακόμα και τους τεχνοκράτες». Ποιους άλλους τυφλώνει; Προφανώς όλους, γι’ αυτό και ο γενικός αφορισμός η «ιδεολογία τυφλώνει». Η ιδεολογία γενικώς. Ε, να αποσύρουμε την ιδεολογία από την Ιστορία και το Ιστορικό γίγνεσθαι (μην μας πουν κιόλας πως παίρνουμε επίδομα τυφλού). Ακόμα καλύτερα να αποσύρουμε την Ιστορία. Άλλωστε ήδη το έκανε ο Francis Fukuyama το 1992 όταν κήρυξε μονομερώς «Το τέλος της ιστορίας». Όμως, δυστυχώς για τους «Βαρουφάκηδες», «το τέλος των ιδεολογιών είναι ευσεβής πόθος. Το διακηρύσσουν οι αστοί, ιδεολόγοι και πολιτικοί, γιατί τους αρέσει. Θυμίζουν τον Χότζα που διακήρυσσε πως θα κάνει πολλά σύκα και όταν ρωτήθηκε από που το συμπεραίνει, απάντησε επειδή του αρέσουν» [2].

Στο ίδιο άρθρο [3] γράφει πως: «τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρώ εντός των πανεπιστημίων την αδυναμία συναδέλφων μου, οικονομολόγων, να έρθουν αντιμέτωποι με στοιχεία και επιχειρήματα που αντικρούουν τα μοντέλα στα οποία έχουν επενδύσει μια ζωή. Το κατανοώ. Ανθρώπινο είναι. Χρειάζεται μια μορφή ηρωισμού και αυταπάρνησης για να παραδεχθεί ακόμα κι ένας τεχνοκράτης ότι η κοσμοθεωρία του ήταν λανθασμένη.» Ποια είναι όμως αυτά τα «μοντέλα» και η «λανθασμένη κοσμοθεωρία» που ηγεμόνευσαν, όχι μόνο «εντός των πανεπιστημίων» που αναφέρει ο Βαρουφάκης, αλλά σε όλα σχεδόν τα «κάστρα» (ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, κρατικές γραφειοκρατίες, MME κλπ); Είναι οι νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις και δόγματα. Είναι η θεοποίηση της αγοράς, η κατασυκοφάντηση του κράτους και η παρουσία του στην αγορά ως κάτι παρασιτικό, ο «μονόδρομος» της ιδιωτικοποίησης των πάντων, η απληστία ως μοναδική κινητήρια δύναμη της ανθρωπότητας και της προόδου κλπ. Αυτά ήταν τα πνευματικά τους «τέκνα» και αυτά τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εδραιώθηκαν θεσμικά και στον πολιτικό κόσμο και στον κόσμο της διανόησης. Η Ε.Ε. και φυσικά η ΕΚΤ δομήθηκαν με αυτές ακριβώς τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές και θεσμοποίησαν τις αρχές και τις λογικές του νεοφιλελευθερισμού. Σήμερα αποτελούν το χώρο που τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά είναι κυρίαρχα. Οι περικοπές σε δημόσια παιδεία και υγεία, σε συντάξεις, εργασιακά δικαιώματα, κοινωνικά προγράμματα κλπ. έρχονται ως επακόλουθο αυτών των νεοφιλελεύθερων πολιτικών επιλογών. Γιατί άραγε ο Βαρουφάκης δεν κατονομάζει αυτά ακριβώς τα «μοντέλα» και τη «λανθασμένη κοσμοθεωρία»; Γιατί τότε θα αποδεχόταν πως οι ασπιρίνες που προτείνει για τη θεραπεία δεν την θεραπεύουν και χρειάζεται αντιβίωση. Τότε όμως θα έπρεπε να μιλήσει για το είδος της αντιβίωσης. Αφήστε που θα «άδειαζε» και τον καλό του φίλο Στουρνάρα που σήμερα συνεχίζει, από την πλέον υπεύθυνη θέση (αυτή του υπουργού οικονομίας), να εφαρμόζει τα ίδια νεοφιλελεύθερα δόγματα έχοντας δίπλα του «στην ίδια κυβέρνηση, τους εκπρόσωπους του καθεστώτος που μας οδήγησε στον γκρεμό» (όπως του λέει). Προσωπικά εκτιμώ πως τότε δεν θα έβρισκε ανοικτά και τα μέσα που σήμερα του προσφέρουν βήμα έκφρασης. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία που δεν είναι του παρόντος. Επανέρχομαι λοιπόν στα ζητήματα ουσίας.

"ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΤΕΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ"

Ο Στουρνάρας έχει ασχοληθεί με τις μεταρρυθμίσεις. «Για τις οποίες», λέει ο Βαρουφάκης στο Στουρνάρα, «τόσο πολύ έχεις δουλέψει κι έχεις επιχειρηματολογήσει από την θέση του Γενικού Διευθυντή του ΙΟΒΕ». Τον προειδοποιεί(;) μάλιστα λέγοντάς του : «όλοι θα καραδοκούν περιμένοντας να δουν πώς θα υλοποιήσεις τις μεταρρυθμίσεις που πρότεινες όλον αυτόν τον καιρό, καθώς και το αν τελικά θα οδηγήσουν (σε περίπτωση που εισαχθούν) στην ώθηση της οικονομίας που προέβλεπε το ΙΟΒΕ (π.χ. θεαματική αύξηση του ΑΕΠ). Γνωρίζεις ότι διαφωνούσα με εκείνες τις προβλέψεις σας. Πολύ φοβάμαι όμως, όχι ότι θα διαψευστείς από τα πράγματα, αλλά ότι δεν θα «προκάνεις» (πού ’λεγε κι ο Χαρίλαος) καν να εισάγεις τις μεταρρυθμίσεις σου». Είναι προφανές πως για το Βαρουφάκη το ζήτημα με τις μεταρρυθμίσεις, δεν είναι το ποιες αλλά το πώς θα υλοποιηθούν. Η (όποια) διαφωνία του αφορά «τις προβλέψεις» (του Στουρνάρα και του ΙΟΒΕ) στην «ώθηση της οικονομίας» και στη «θεαματική αύξηση του ΑΕΠ». Δηλαδή είναι ποσοτική και όχι ποιοτική. Ο φόβος του δεν είναι μη τυχόν κι ο Στουρνάρας «διαψευστεί από τα πράγματα» αλλά πως δεν θα «προκάνει καν να εισάγει τις μεταρρυθμίσεις». Γι’ αυτό και τον απαλλάσσει εκ των προτέρων λέγοντάς του «ξέρεις ότι σε περιμένουν στην γωνία για να σου φορτώσουν την όποια αποτυχία». Εκεί όμως που ο Βαρουφάκης δίνει ρέστα είναι στην πρότασή του για ένα «Πρόγραμμα 24 Ημερών» [4]. Να τι γράφει. «Η μόνη μας ελπίδα πια είναι ένα Πρόγραμμα 24 Ημερών που να ξεκινά σήμερα. Τι θα περιλαμβάνει; Τα εξής απλά: Η κυβέρνηση να κρατήσει ανοικτή την Ολομέλεια της Βουλής και εντός αυτών των 24 ημερών να περάσει όσες μεταρρυθμίσεις κρίνει ότι πρέπει να γίνουν. Όχι επειδή έχουν κάποια σημασία. Καμία δεν έχουν, καθώς δεν έχουν την παραμικρή ελπίδα να ανατρέψουν την εξελισσόμενη κατάρρευση που οφείλεται σε μια καθαρά μακροοικονομική τριπλή δίνη χρέους-ύφεσης-τραπεζών.»

Από πότε όμως οι μεταρρυθμίσεις είναι Άχρωμες, Άγευστες και Άοσμες (ΑΑΑ); Από πότε η έννοια «μεταρρύθμιση» είναι γενική και αφηρημένη; Η αλήθεια είναι πως το ζήτημα των μεταρρυθμίσεων είναι πολύ παλιό. Για να αρκεστώ στα χρόνια της μεταπολίτευσης, δεν υπήρξε πολιτική δύναμη ή ιδεολογικός χώρος που να μην ευαγγελιζόταν μεταρρυθμίσεις (ή εκσυγχρονισμούς). Ειδικά πριν τις εκλογές ήταν στο φόρτε τους. Πολύ περισσότερο σε περιόδους κρίσεις όπως η τωρινή που είναι στην ημερήσια διάταξη. Δείτε τι γίνεται σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και σε όλη την Ευρώπη. Πολιτικές ηγεσίες, θεσμικά όργανα της ΕΕ, οικονομολόγοι, αναλυτές κλπ μιλούν για μεταρρυθμίσεις σε σημείο που να αναρωτιέται κανείς μήπως μπήκαμε στην εποχή του «μεταρρυθμιστές όλων των χωρών ενωθείτε» και δεν το καταλάβαμε; Βεβαίως όπως πάντα έτσι και σήμερα, οι κατά τ’ άλλα λαλίστατοι «Βαρουφάκηδες» (πολιτικοί, οικονομολόγοι κλπ), αποκρύβουν σε ποιες μεταρρυθμίσεις αναφέρονται. Οι δικοί μας λχ το περισσότερο να προσθέσουν το «αναγκαίες» και πιστεύουν πως καθαρίσανε. Όμως ουδέτερες μεταρρυθμίσεις δεν υπάρχουν. Αντίθετα, έχουν πρόσημο και αυτό μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό για την κοινωνία. Να κινούνται δηλαδή σε προοδευτική ή σε συντηρητική (αντιδραστική) κατεύθυνση. Μπορεί να είναι δημοκρατικοί μπορεί και όχι. Κοντολογίς υπάρχουν μεταρρυθμίσεις που βελτιώνουν την κοινωνική και οικονομική κατάσταση του λαού και άλλες που την επιδεινώνουν. Επιπλέον οι μεταρρυθμίσεις δεν είναι ποτέ ανέξοδες. Κάποιοι πληρώνουν το μάρμαρο. Έτσι σήμερα προκειμένου να περάσουν τις πλέον αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις βάζουν απέναντι στην κοινωνία τμήματα αυτής με αντικοινωνικές συμπεριφορές που οι ίδιοι καλλιέργησαν με διάχυση της διαφθοράς και μετέτρεψαν σε κοινωνία της συνενοχής. Δεν κάνουν κάτι καινούργιο. Οι λίγο παλιότεροι θυμούνται τα «ρετιρέ» των εργαζομένων και πως αυτά έγιναν το άλλοθι για αντιλαϊκές πολιτικές. Κανείς βέβαια δεν λέει πως αυτή η διαφθορά δεν πρέπει να περιοριστεί στο μικρότερο δυνατό. Άλλο αυτό όμως και άλλο να χρησιμοποιούνται όλοι αυτοί ως το μαύρο πρόβατο. Ακόμα χειρότερα να ενοχοποιείται το σύνολο της κοινωνίας. Όλα αυτά δεν είναι παρά ένα προπέτασμα καπνού που αποσκοπούν στον αφοπλισμό και την παραίτηση της κοινωνίας προκειμένου να περάσουν αντικοινωνικά μέτρα.

Όσοι λοιπόν μιλούν γενικά κι αόριστα για μεταρρυθμίσεις, παίζουν άσχημο παιχνίδι. Πάρτε για παράδειγμα την αγορά εργασίας. Μεταρρύθμιση είναι να καθιερωθεί το επτάωρο. Μεταρρύθμιση είναι και η εκ περιτροπής εργασία και γενικά η κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων και κατακρεούργηση των δικαιωμάτων. Αυτή όμως η απορρύθμιση στην αγορά εργασίας μας γυρνά (κι εμάς και όλη την Ευρώπη) στο 19ο αιώνα. Γιατί ποιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμα της Ευρώπης στο 20ο αιώνα; Ήταν η απελευθέρωση της εργασίας και από το κράτος και από τον εργοδότη. Ποιο εργαλείο ανακάλυψε ο άνθρωπος στο ζήτημα αυτό; Τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Έρχονται λοιπόν σήμερα οι μεταρρυθμιστές και τις καταργούν. Έτσι όμως αυξάνουν την εξάρτηση του εργαζόμενου από το κράτος που θα ρυθμίζει την αμοιβή του. Ταυτόχρονα αυξάνουν την εξάρτηση, την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα του εργαζόμενου από τον εργοδότη με τις ατομικές συμβάσεις εργασίας. Αν όλα αυτά δεν είναι επιστροφή στο 19ο αιώνα, τότε ας μας πει κάποιος Βαρουφάκης τι είναι; Το σίγουρο είναι πως η Ευρώπη με τέτοιες εργασιακές σχέσεις (και ανύπαρκτα δικαιώματα) δεν έχει καμία προοπτική. Θα συνθλιβεί (οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά) από ΗΠΑ, Κίνα και αύριο Ινδία και άλλες χώρες.

Όλα τα παραπάνω ο Βαρουφάκης τα ξέρει πολύ καλά. Όμως μιλά γενικά και αφηρημένα για μεταρρυθμίσεις, υμνεί το μέγα μεταρρυθμιστή Στουρνάρα και προτρέπει την κυβέρνηση «εντός αυτών των 24 ημερών να περάσει όσες μεταρρυθμίσεις κρίνει ότι πρέπει να γίνουν». Ποιες μεταρρυθμίσεις, σε ποια κατεύθυνση, υπέρ ποιών και ποιοι θα τις πληρώσουν για το Βαρουφάκη είναι (καθώς φαίνεται) λεπτομέρειες. Τι κι αν αυτές κατακρεουργήσουν όσα δικαιώματα έχουν απομείνει. Τι κι αν εξαθλιωθούν οι εργαζόμενοι (όσοι έχουν μείνει ως τέτοιοι). Τι κι αν από μόνη της (αυτή καθαυτή) η πρόταση για έκτακτα και κατεπείγοντα (24 ημερών) μέτρα συνιστά εκτροπή της δημοκρατίας (ουσιαστικά καθεστώς έκτακτης ανάγκης). Όλα αυτά είναι λεπτομέρειες. Εκεί όμως που μας αφήνει σύξυλους είναι που ομολογεί πως όλα αυτά θα γίνουν «όχι επειδή έχουν κάποια σημασία. Καμία δεν έχουν» και επειδή ως νοήμων άνθρωπος αντιλαμβάνεται την απορία του αναγνώστη, την λύνει λέγοντας : «Τότε γιατί προτείνω μια τέτοια κοινοβουλευτική υπερκινητικότητα; Για καθαρά επικοινωνιακούς λόγους: Για να πούμε στην Ευρώπη: «Μεταρρυθμίσεις θέλατε; Νάτες!»». Για όσους τυχόν δεν το κατάλαβαν με την πρώτη, το επαναλαμβάνει στη συνέχεια εξηγώντας πως η πρότασή του αποσκοπεί στο «να κλείσει τα στόματα όσων συνεχίζουν να αναφέρονται στην αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να νομοθετεί μεταρρυθμίσεις». Και επειδή ο άνθρωπος έχει χάσει τη μπάλα, από τη μια προτείνει στην κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις για τις μεταρρυθμίσεις και από την άλλη την κατηγορεί λέγοντας πως : «η κυβέρνησή μας, είναι αποφασισμένη να παίζει τον ρόλο του υποδειγματικού κρατούμενου».

Σημειώστε πως ο Βαρουφάκης γράφει τα παραπάνω στις 27 Ιουλίου 2012. Όταν δηλαδή οι μνημονιακές κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου (ΠΑΣΟΚ), Λ. Παπαδήμου (ΠΑΣΟΚ και ΝΔ) και Α. Σαμαρά (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ) μας έχουν μεταρρυθμίσει «τη μάνα και τον πατέρα». Συγνώμη βρε Βαρουφάκη. Ποιες και πόσες άλλες μεταρρυθμίσεις να κάνει η κυβέρνηση για «καθαρά επικοινωνιακούς λόγους» και για «να κλείσει τα στόματα»; Μήπως, ας πούμε, να δουλεύουν οι Έλληνες 10 ώρες/ημέρα, για επτά ημέρες/βδομάδα και να αμείβονται 300 ευρώ το μήνα; Μήπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες να δίνουν κατ’ ελάχιστο το 80% του μηνιάτικου τζίρου τους; Μήπως όλοι οι ασφαλισμένοι να πληρώνουν συμμετοχή 90% στα φάρμακα και 100% σε ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη; Μήπως οι μαθητές να πληρώνουν το 50% των μισθών των καθηγητών τους και από 100 ευρώ το μήνα προκαταβολή για τα σχολεία που ΘΑ κτίσουν οι κατασκευαστές; Τελικά Βαρουφάκη να διατηρήσουμε το δικαίωμα της «πρώτης νύχτας» με την/τον σύντροφό μας ή να το (ξανά) πάρουν οι φεουδάρχες (διάβαζε τραπεζίτες) και οι πολιτικοί υπάλληλοί τους; Κι αυτή μεταρρύθμιση είναι (άσε που δεν θα κλείσει μόνο τα στόματα).

[1] Άρθρο (επιστολή στο Στουρνάρα) «Φίλε μου Γιάννη» (27/6/12)

[2] Άρθρο του Κώστα Κάππου στην «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ» (23/7/2005)

[3] Άρθρο «Η εμμονή του κ. Τόμσεν» (5/10/12)

[4] Άρθρο «Πρόγραμμα 24 ημερών» (27/7/12)

(Β’ ΜΕΡΟΣ)

 Σε αυτό το Β’ μέρος θα επικαλεστώ λίγα αριθμητικά δεδομένα (που είναι της ΕΚΤ και της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) και δεν αμφισβητούνται). Οι αναγνώστες του Βαρουφάκη θα θυμούνται πως οι προτάσεις του περιστρέφονται γύρω από την κρίση, το EFSF (και ESM) και φυσικά την ΕΚΤ. Για να μην σας κουράζω παραθέτω μια βασική του θέση: «Η ευρωζώνη δεν μπορεί να συνεχίσει με «εθνικά» τραπεζικά συστήματα στο πλαίσιο του κοινού νομισματικού συστήματος. Χρειάζεται έναν κοινό θεσμό που να επιτηρεί και να επανακεφαλαιοποιεί τις τράπεζες της ευρωζωνικής επικράτειας, ανεξάρτητα από τις εθνικές κυβερνήσεις. Για να το πω απλά, δεν νοείται πλέον να υπάρχουν ισπανικές, γαλλικές και ελληνικές τράπεζες εντός της ευρωζώνης, παρά μόνο όσον αφορά τα ονόματά τους τις έδρες τους και την ιστορία τους.» [1]. Το ίδιο μας λέει θα ήθελε και ο Μ. Νράγκι (πρόεδρος της ΕΚΤ) : «Θα ήθελε να σπάσει τον θανάσιμο εναγκαλισμό πτωχευμένων κρατών και πτωχευμένων τραπεζών αναλαμβάνοντας η ΕΚΤ πλήρως την επιτήρηση και διαχείρηση του ευρωζωνικού τραπεζικού συστήματος, πετώντας εκτός γηπέδου τις εθνικές αρχές επιτήρησης των τραπεζών.» [2] Με μια κουβέντα εμβάθυνση της τραπεζικής οικονομικής ολοκλήρωσης. Το κρατάμε και πάμε τώρα να δούμε γιατί πρόκειται για ασπιρίνες που το περισσότερο να ρίξουν προσωρινά τον πυρετό (όπως ήδη έχω αναφέρει στο Α’ μέρος).

ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΣ ΝΤΑΒΑΤΖΗ (Μικρόβια τύπου Α)

Στο τέλος του 2009 οι δύο μεγαλύτεροι δανειστές μας είχαν σε ελληνικά ομόλογα (ΕΟ):

Γαλλία       : 75,45 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 1,51 δις $ στην ΕΚΤ

Γερμανία   : 43,24 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 0,86 δις $ στην ΕΚΤ

ΣΥΝΟΛΟ : 118,69 δις $ ΕΟ με καταθέσεις 2,37 δις $ στην ΕΚΤ

Οι τράπεζες λοιπόν Γαλλίας και Γερμανίας είχαν δανείσει την Ελλάδα 118,69 δις με καταθέσεις στην ΕΚΤ (για τα συγκεκριμένα δάνεια) μόλις 2,37 δις. Δηλαδή μόχλευση 50 φορές ή αλλιώς 5.000% . Εννοείται πως για τα δικά τους 2,37 δις εισέπρατταν από την Ελλάδα ετήσιους τόκους για 118,69 δις. Να το δούμε λίγο αυτό. Για 100 δις ομόλογα είχαν δικές τους καταθέσεις 2 δις στην ΕΚΤ. Πλήρωναν στην ΕΚΤ τόκο 1% ήτοι 1 δις το χρόνο (1% x 100 δις) και εισέπρατταν από την Ελλάδα τόκο 5% ήτοι 5 δις το χρόνο (5% x 100 δις). Δηλαδή για τα δικά τους 2 δις εισέπρατταν τόκους 4 δις (5 – 1 = 4) ή αλλιώς 200% το χρόνο. Αυτό λέγεται κερδοσκοπία; Σίγουρα πάντως δεν είναι τοκογλυφία αφού 200% ετήσιο τόκο οι original τοκογλύφοι δεν παίρνουν ούτε στα ποιο τρελά τους όνειρα. Ακριβώς τα ίδια ισχύουν και για τις δικές μας τράπεζες που επίσης είχαν 50 δις € σε ελληνικά ομόλογα.

Το ερώτημα: Γιατί η ΕΚΤ δεν δανείζει απ’ ευθείας τα κράτη μέλη της ευρωζώνης με 1% (ή όσο είναι κάθε φορά το επιτόκιό της); Ή έστω ο δανεισμός ενός κράτους να γίνεται με διακρατικές συμφωνίες; Γιατί δηλαδή η ΕΚΤ να δίνει χρήμα με 1% στις τράπεζες και την ίδια στιγμή αυτό ακριβώς το χρήμα (που τους έδωσε η ΕΚΤ), να το δίνουν στα κράτη με 5% (ή όποιο άλλο επιτόκιο); Επόμενο ερώτημα. Αυτό το νταβατζιλίκη θα συνεχιστεί και αύριο; Γιατί αν η απάντηση είναι ναι (και δυστυχώς είναι), τότε τι διαφορά κάνει για τους λαούς η πρόταση Βαρουφάκη (που είναι και επιλογή της σημερινής ελίτ της ευρωζώνης); Το ζήτημα για τους λαούς είναι ποιον θα έχουν επικεφαλής νταβατζή ή να μην έχουν κανέναν;

ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΜΟΧΛΕΥΣΗΣ (leverage). (Μικρόβια τύπου Β)

Αναφέρθηκα στη μόχλευση που σήμερα η ΕΚΤ επιτρέπει να είναι 50 φορές (5.000%) στα ομόλογα κρατών. Από το 2017 με την «Βασιλεία ΙΙΙ» η μόχλευση θα περιοριστεί στις 33 φορές. Δηλαδή ... μόνο 3.300%. Αμφιβάλετε πως τίποτα δεν έμαθαν και τίποτα δεν ξέχασαν; Τι είναι μόχλευση και γιατί είναι τέρας; Ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν απ’ αυτήν; Και πολλά άλλα εξόχως διαφωτιστικά θα βρείτε στο καλύτερο (πιστεύω) άρθρο του Βαρουφάκη με τίτλο «Τι εστί Τράπεζα σήμερον» (Ο υπέρτιτλος είναι δάνειος από αυτό το άρθρο). Για να μην ψάχνετε η (ηλεκτρονική) διεύθυνση είναι:

 http://www.koutipandoras.gr/?p=18760

(ή http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=14130)

Πραγματικά αξίζει να το διαβάσετε (ή να το ξανά διαβάσετε).

Το ερώτημα. Σήμερα και αύριο οι λαοί θα πορευτούν με όσα πάρα πολύ σωστά καταγράφει ο Βαρουφάκης σε αυτό το άρθρο; Για να το πω με μια μόνο φράση. Αν πρόκειται να έχουμε (και δυστυχώς έχουμε) μια τραπεζική «δημοκρατία» και όλα όσα γράφει ο Βαρουφάκης συνεχίζονται (και δυστυχώς αυτό συμβαίνει), τότε τι σημασία έχουν οι όποιες προτάσεις του;

ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ». (Μικρόβια τύπου C)

Στο ίδιο άρθρο («Τι εστί Τράπεζα σήμερον») ο Βαρουφάκης γράφει : «Το σύνολο του ενεργητικού όλων των τραπεζών (δηλαδή, των δανείων που δίνουν και των κεφαλαίων που διακρατούν ως «καβάτζα»), …, σήμερα, κυμαίνεται μεταξύ του 300% και του 500% του ΑΕΠ. Μια τράπεζα, όπως η Deutsche Bank ή η BNP, μπορεί να έχει ενεργητικό μεγαλύτερο του ΑΕΠ της χώρας στην οποία εδρεύει.» Έχει απόλυτα δίκιο. Πράγματι έτσι είναι. Ενδεικτικά, οι πέντε μεγαλύτερες τράπεζες της Γαλλίας έχουν ενεργητικά που είναι τρεις φορές μεγαλύτερα από το μέγεθος ολόκληρης της γαλλικής οικονομίας. Τέσσερεις μόνο τράπεζες στις ΗΠΑ έχουν ενεργητικό το 50% της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη και με κεφάλαια στα παράγωγα 235 τρις $ δηλαδή το 400% του ΑΕΠ του πλανήτη (παγκόσμιο ΑΕΠ). Ο Βαρουφάκης λοιπόν καταγράφει μια πραγματικότητα. Πάμε τώρα στο δια ταύτα.

Μα δεν είναι πασιφανές πως η οποιαδήποτε απ’ αυτές τις τράπεζες είναι υπερβολικά μεγάλη και για να καταρρεύσει και για να σωθεί και πρωτίστως για να διοικηθεί από μια μικρή ομάδα διευθυντών. Δεν είναι πασιφανές πως κάθε μια απ’ αυτές (πόσο μάλλον δυο, τρεις ή περισσότερες μαζί) κρατά κυριολεκτικά αιχμάλωτη την παγκόσμια οικονομία, αφού η κατάρρευση της οποιασδήποτε θα οδηγούσε σε αυτόματη κατάρρευση και την παγκόσμια οικονομία λόγω ακριβώς της αδυναμίας να διασωθεί; Το σπουδαιότερο όμως είναι πως πλέον έχουμε μια τραπεζική «δημοκρατία». Οι λαοί ψηφίζουν Πρωθυπουργό ή Πρόεδρο, επιλέγουν το ένα ή το άλλο κόμμα, το ένα ή το άλλο πολιτικό οικονομικό πρόγραμμα. Με μια κουβέντα εκχωρούν την πολιτική εξουσία σε αυτούς που επιλέγουν. Όμως την οικονομική πολιτική των δύο ή πέντε μεγάλων τραπεζών της χώρας τους την καθορίζουν οι εκλεγμένοι (πολιτικοί) αντιπρόσωποι των λαών; Αστεία πράγματα. Όχι βέβαια. Την καθορίζει το ΔΣ της τράπεζας ουσιαστικά δηλαδή οι πέντε ή δέκα μεγαλομέτοχοι. Αυτοί αποφασίζουν που και πόσα θα επενδύσουν, σε ποιους παραγωγικούς(;) τομείς και σε ποια χώρα θα το κάνουν. Αν θα αγοράσουν ομόλογα του ενός ή του άλλου κράτους, ποιο κράτος δηλαδή θα δανείσουν και ποιο όχι αλλά και με τι επιτόκιο. Πόσα κεφάλαια θα «ρίξουν» στο ένα ή το άλλο χρηματοοικονομικό προϊόν κι αν και ποια χρηματοοικονομικά προϊόντα θα κατασκευάσει η τράπεζά τους κλπ.

Κοντολογίς έχουν τον πρώτο λόγο στους οικονομικούς πόρους και στο που αυτοί κατευθύνονται. Άρα και τον πρώτο λόγο για την ποσότητα και το κυριότερο την ποιότητα της ανάπτυξης. Αυτονόητο πως το μοναδικό κριτήριο για τις όποιες κινήσεις τους είναι τα κέρδη της τράπεζας τους θεμιτά και αθέμιτα. Η αναζήτηση άλλων κριτηρίων είναι σαν να ψάχνει κάποιος καλλίφωνο ψάρι. Άλλωστε οι τράπεζες δεν είναι φιλανθρωπικά ή πατριωτικά ιδρύματα. Από την μια λοιπόν οι τράπεζες έχουν αυτήν την πρωτοκαθεδρία και από την άλλη έχουν τέτοιο μέγεθος που η κατάρρευση ή η διάσωση τους είναι αδύνατη χωρίς οδυνηρές συνέπειες για την χώρα (ακόμα και κατάρρευσή αυτής). Το πρόδηλο συμπέρασμα είναι πως μπορεί η πολιτική εξουσία να προκύπτει de jure από τις εκλογές αλλά η de facto πολιτική ισχύς στην πράξη βρίσκεται στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και σε μια παρασιτική πλουτοκρατία γύρω και μέσα σ’ αυτό. Έχουμε μια εικονική δημοκρατία. Και είναι εικονική γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για μια «δημοκρατία» του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ένα σύστημα που κυριολεκτικά καννιβαλίζει την πραγματική οικονομία και όλους τους συμμετέχοντες σ’ αυτήν κρατώντας όμηρο την πολιτική εξουσία που ασκούν δουλοπρεπώς οι κατά τα άλλα εκλεγμένοι εκπρόσωποι των λαών.

Κλείνοντας αυτήν την ενότητα θα σταθώ σε έναν άνθρωπο που θα χαρακτήριζα «ζωντανή οικονομική Ιστορία» των ΗΠΑ μιας και από το 1952(!!) πηγαινοέρχεται συνεχώς και αδιαλείπτως ανάμεσα στα μεγαθήρια της Wall Street (κυρίως τον όμιλο Ροκφέλερ) και την εκτελεστική εξουσία. Αναφέρομαι στον τέως επικεφαλή της FED Paul Volcker που ο Μπαράκ Ομπάμα έβαλε πρόεδρο της επιτροπής σοφών (ή όπως είναι η επίσημη ονομασία «Economic Recovery Advisory Board»). Ο Volcker λοιπόν πρότεινε το σπάσιμο των μεγάλων τραπεζών, έτσι ώστε σε περίπτωση πτώχευσης κάποιας να μην απειλείται η οικονομία με συστημική κατάρρευση. Διαχωρισμό των εμπορικών τραπεζών από τα κερδοσκοπικά funds. Να μην μπορούν οι τράπεζες να χρησιμοποιούν τα χρήματα των πελατών τους προς ίδιο όφελος και να μην έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν σε private equity και hedge funds, κλπ. Όταν αυτά γίνονται στις ΗΠΑ (κι όχι μόνο), κάποιοι ιθαγενείς πανηγυρίζουν γιατί οι 8 τράπεζες έγιναν 2,5 !! που έχουν ενεργητικό το 300% του ΑΕΠ της χώρας μας. Αύριο Λάτσης, Κωστόπουλος και Σάλας θα ρωτήσουν την εκλεγμένη κυβέρνηση που και πόσα θα επενδύσουν, σε ποιους τομείς και σε ποια χώρα. Κι αν φουντάρει η τράπεζά τους γιατί το 5% των δανείων που έδωσαν στην Τουρκία, Ρουμανία κλπ δεν πληρώθηκαν ή γιατί τα παράγωγα που έπαιξαν δεν τους βγήκαν, τι γίνεται; Θα έρθει το κρατικό ιππικό να μεταρρυθμίσει μισθούς, συντάξεις, παιδεία, υγεία κλπ. Θεέ μου πόσο μαλάκες μπορούμε να γίνουμε; Κάτσε τώρα εσύ βρε Γιάννη να μας μιλάς για EFSF, ESM κλπ.

ΤΟ ΑΥΤΟΝΟΜΗΜΕΝΟ ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. (Μικρόβια τύπου D)

Το πρώτο χρηματιστήριο παραγώγων ιδρύθηκε το 1973 στο Σικάγο. Στα 40 χρόνια που μεσολάβησαν τα ποσά που πήγαιναν στα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα αυξάνονταν με ταχύτητα φωτός. Σήμερα στα παράγωγα έχουν τοποθετηθεί αστρονομικά ποσά για καθαρά κερδοσκοπικούς λόγους. Κυριολεκτικά για τζογάρισμα. Για τι ποσά μιλάμε; Πρώτα καθίστε καλού κακού και διαβάστε. 810 τρις $. Για ξαναδιαβάστε το. Οχτακόσια δέκα τρισεκατομμύρια δολάρια. Η παγκόσμια οικονομία έχει μέγεθος (σχεδόν) 60 τρις $ και η αγορά παραγώγων 810 τρις $ (1350% το παγκόσμιο ΑΕΠ). Βεβαίως το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αστρονομικών ποσών είναι μόχλευση. Δηλαδή με απλά ελληνικά αέρας κοπανιστός. Η δύναμη πυρός όμως αυτού του αέρα είναι τεράστια γιατί τεράστια είναι και τα ποσά που αντιστοιχούν σ’ αυτόν (τον αέρα). Ενδεικτική για το «πάρε δώσε» αυτών των κεφαλαίων είναι η σύγκριση με όλα τα προϊόντα που διακινούνται παγκοσμίως. Παίρνω μια ενδιάμεση χρονιά της τελευταίας 15ετίας. Πχ το 2004 οι ημερήσιες συναλλαγές παραγώγων παγκοσμίως ήταν 5,7 δις $. Προσθέτοντας και τα 1,9 δις $ ημερήσιων συναλλαγών στα νομίσματα, μας κάνουν 7,6 δις $ την ημέρα (επαναλαμβάνω, ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ). Το ποσό αυτό είναι μεγαλύτερο από τη συνολική αξία των εξαγωγών όλων των κρατών ενός ολόκληρου χρόνου !! Να σας πω για τα περιβόητα πλέον CDS; Στα CDS λοιπόν, δηλαδή σε αντιστάθμιση κινδύνου/ων (ασφάλιστρα), το 2008 (μπουμ της κρίσης) είχαν τοποθετηθεί 62,2 τρις $ όταν το ΑΕΠ του πλανήτη (παγκόσμιο ΑΕΠ) την ίδια χρονιά ήταν 54,3 τρις $. Το ερώτημα. Ποιος έχει το οικονομικό μέγεθος να πουλάει ασφάλεια (CDS) για αυτά τα αστρονομικά ποσά; Απάντηση, κανένας. Κι όταν λέω κανένας, εννοώ ΚΑΝΕΝΑΣ. Θυμίζω πως η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία του πλανήτη, η αμερικάνικη AIG, φαλίρισε για μόλις 14 δις $ σε CDS (δις όχι τρις) [3].

Χρειάζονται τα παράγωγα; Το «επιχείρημα» που προβάλουν οικονομολόγοι, ΜΜΕ και κυβερνήσεις είναι πως : «τα παράγωγα δίνουν ρευστότητα στο σύστημα». Δεν υπάρχει οικονομικό έντυπο, ένθετο εφημερίδας και οικονομικό site που να μην έχει γραφτεί αυτό το «επιχείρημα» χιλιάδες φορές. Όλοι αυτοί, στην καλύτερη γι’ αυτούς περίπτωση, αναμασάνε ένα «επιχείρημα» που επηρεάζει αρνητικά τις ζωές όλων μας. Οι έννοιες κλειδιά είναι «Ρευστότητα» και «Σύστημα». Κανείς ποτέ δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει στους αναγνώστες του τα ζητήματα που αυτόματα προκύπτουν. Ποιος χρειάζεται την επιπλέον ρευστότητα και ποιος ωφελείται απ’ αυτήν; Η ρευστότητα είναι απεριόριστη ή πεπερασμένη; Επειδή (υποθέτω) δεν είναι τόσο ηλίθιοι να πιστεύουν το πρώτο, ας μας πουν. Αν διοχετεύεται ρευστότητα στα παράγωγα από που φεύγει αυτή; Μήπως φεύγει από την πραγματική οικονομία που σχετίζεται με τις ζωές όλων μας; Αυτό το «σύστημα» από τι ακριβώς αποτελείται; Ποια είναι τα δομικά του στοιχεία; Ποιοι το αποτελούν; Έχει κάποια σχέση με το παραγωγικό κεφάλαιο ή το χρηματικό κεφάλαιο που επενδύεται σ’ αυτό; Μήπως αντίθετα είναι παρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο που απομυζά υπεραξία (ποιο σωστά κάνει υπεξαίρεση κεφαλαίου) και από τα δυο προηγούμενα; Αυτό το «σύστημα» ελέγχεται από κάποιους και αν ναι από ποιους; Συμμετέχουν οι λαοί σ’ αυτό και αν ναι με ποιο τρόπο; Αυτό το «σύστημα» παράγει πλούτο για τις κοινωνίες ή το μόνο που κάνει είναι υπεξαίρεση κεφαλαίου από αέρα κοπανιστό; Ένα ελάχιστο έστω μέρος από αυτά τα υπερκέρδη επιστρέφεται στους λαούς και αν ναι με ποιο τρόπο; Μήπως δεν μπορεί καν να αναδιανεμηθεί; Σταματώ εδώ και φυσικά δεν περιμένω απαντήσεις. Παραθέτω μόνο την άποψη ενός «ιερού τέρατος» της οικονομικής ζωής των ΗΠΑ. Του Paul Volcker ο οποίος μιλώντας στο Σάσεξ της Αγγλίας σε ένα μεγάλο ακροατήριο χρηματιστών και τραπεζιτών, τους άφησε όλους σύξυλους όταν ξιφούλκησε ενάντια στα χρηματοπιστωτικά παράγωγα προϊόντα για να καταλήξει πως «τα παράγωγα προϊόντα δεν έχουν προσφέρει τίποτα απολύτως θετικό στην παγκόσμια οικονομία».

Σήμερα το βιομηχανικό ή παραγωγικό κεφάλαιο και χρηματικό κεφάλαιο που επενδύεται στο προηγούμενο (στα οποία αναφερόταν ο Μαρξ) είναι σταγόνα στον ωκεανό συγκριτικά με το παρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο το οποίο απομυζά υπεραξία (κάνει υπεξαίρεση κεφαλαίου) και από το παραγωγικό κεφάλαιο. Για το παρασιτικό κεφάλαιο δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για την υπεραξία του Μαρξ και το κόστος της εργατικής δύναμης. Ούτε καν για την κατά Άνταμ Σμιθ ανάγκη αναδιανομής ενός μέρους του πλούτου που παράγεται. Γιατί ο «πλούτος που παράγεται» από το παρασιτικό χρηματικό κεφάλαιο δεν μπορεί καν να αναδιανεμηθεί. Και δεν μπορεί γιατί είναι εικονικός, πλασματικός. Δεν προκύπτει ούτε από χειρονακτική εργασία, ούτε από πνευματική εργασία. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος Βαρουφάκης για να αντιληφθεί πως χωρίς την ανθρώπινη εργασία (σωματική και πνευματική) δεν μπορεί να παραχθεί πλούτος. Γι’ αυτό λέω πως ο «πλούτος» αυτός είναι εικονικός. Προκύπτει από το απόλυτο τίποτα και ως «πλούτος» είναι προϊόν φαντασίας. Κάτι που αναγνωρίζει (έστω και έμμεσα) ο Barack Obama όταν απευθύνει έκκληση στο Κογκρέσο λέγοντας πως: «Είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε οτιδήποτε για να καταστήσουμε πιο πιθανό οι άνθρωποι να χτίζουν και να δημιουργούν πράγματα σε αυτή τη χώρα». Πόσο ποιο σαφής μπορεί να γίνει όταν λέει «οι άνθρωποι να χτίζουν και να δημιουργούν πράγματα»;

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Κλείνοντας τις ενότητες με τα μικρόβια (τύπου Α, Β, C και D) νομίζω είναι σαφές πως το ζήτημα δεν είναι ο πυρετός και οι ασπιρίνες που κατά καιρούς προτείνονται. Ο Βαρουφάκης βεβαίως είναι οικονομολόγος (κι ας αυτοσαρκάζεται πως τον παριστάνει) και δεν πιστεύω πως ασπάζεται τις νεοφιλελεύθερες ηλιθιότητες για αυτορρυθμιζόμενες αγορές και το αόρατο χέρι τους (που είναι αόρατο γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει). Κάθε άλλο. Προσπαθεί να δώσει οικονομική λύση σε ένα πρόβλημα εξόχως πολιτικό.

Ας υποθέσουμε όμως πως η ευρωζώνη ασπάζεται και υιοθετεί μέχρι κεραίας τις προτάσεις του. Ξέρετε τι θα γίνει; Θα επικαλεστώ ξανά τον Paul Volcker : «Υπάρχει ένα σταθερό μοτίβο. Κατά καιρούς ξεσπούν κρίσεις, ακολουθεί κάποια μεταρρύθμιση και τα πράγματα βελτιώνονται για λίγο καιρό, μέχρι που έρχεται η επόμενη κρίση». Αυτό ακριβώς θα γίνει. Όσο τα μικρόβια στα οποία αναφέρθηκα κάνουν πάρτι καμιά ασπιρίνη δεν γιατρεύει. Ρίχνει παροδικά τον πυρετό κι αυτό είναι όλο. Ο Volcker έχει στην πλάτη 60 χρόνια στα οικονομικά των ΗΠΑ. Η εμφανής απαισιοδοξία του είναι ενδεικτική για το τι «μας ξημερώνει».

Πριν ένα σχεδόν αιώνα κάποιος πολιτικός προσπάθησε να περιορίσει (με νομοθετικά μέτρα) τη δύναμή του τραπεζικού συστήματος για να φτάσει στο τέλος να πει γι’ αυτό (το τραπεζικό σύστημα): «Υπάρχει μία δύναμη τόσο οργανωμένη, τόσο λεπτή, τόσο προσεκτική, τόσο διασφαλισμένη, τόσο πλήρης και τόσο κυρίαρχη, που καλά θα κάνουν να προσέχουν όσοι και όταν μιλούν εναντίον της». Ο πολιτικός αυτός ήταν ο Thomas Wilson 28ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Όταν αυτά έχουν ειπωθεί από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ και μάλιστα πριν ένα αιώνα, τι άλλο να προσθέσει κανείς για την σημερινή δύναμη του τραπεζικού συστήματος (του χρηματοπιστωτικού γενικότερα). Το μέγεθος και η δύναμη αυτού του συστήματος είναι πλέον τεράστια και απέχει έτη φωτός από την εποχή που ο Thomas Wilson διαπίστωνε τα παραπάνω. Οι λαοί της ευρωζώνης (και της Ευρώπης) πρέπει να υπερασπιστούν πρωτίστως την Δημοκρατία γιατί με την τραπεζική «δημοκρατία» που έχτισαν οι ελίτ στην Ευρώπη δεν πάνε πουθενά. Ή μάλλον πάνε στο παρελθόν. Στη φεουδαρχία και σε φεουδαρχικές οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις.

Τέλος, θα έλεγα στο Βαρουφάκη (που ίσως τον «κάκισα»), με τον άμεσο και σταράτο λόγο του να αρθρογραφήσει για τα ζητήματα που πρωτίστως πρέπει να αντιμετωπιστούν και πιστεύω ξέρει ποια είναι αυτά. Εκτός αν νομίζει πως η τωρινή κρίση είναι μια ακόμα κρίση. Προσωπικά πιστεύω πως είναι μια δομική κρίση που τραντάζει τους δύο βασικούς πυλώνες του καπιταλιστικού συστήματος. Από τη μια την κερδοφορία του κεφαλαίου (οικονομικός πυλώνας) και από την άλλη την κυριαρχία του (πολιτικός πυλώνας). Πρόκειται δηλαδή για μια κρίση που ακουμπά τον «σκληρό πυρήνα» των σχέσεων παραγωγής του καπιταλισμού αλλά και της αναπαραγωγής του συστήματος. Αυτά και καλή δύναμη Γιάννη. 

[1] Άρθρο «Το σωτήριο «Όχι»» 29/6/12

[2] Άρθρο «Αναμένοντας τον κ. Draghi» 5/9/12

[3] Ο γνωστότερος μεγαλοεπενδυτής Warren Buffet είχε χαρακτηρίσει τα CDS ως «χρηματοοικονομικά όπλα μαζικής καταστροφής». Δυστυχώς δικαιώθηκε.

από το iskra.gr