Απαγορεύτηκε η ελεύθερη χρήση σπόρων στη Γαλλία

Φορολόγηση και απαγόρευση της επαναχρησιμοποίησης σπόρων για τους Γάλλους αγρότες

Ένα νέο αυστηρό νομοσχέδιο που θα επιβάλλει την καταβολή δικαιωμάτων χρήσης των σπόρων και περιορίζει την ελεύθερη ιδιοπαραγωγή ψηφίσθηκε πρόσφατα από το Γαλλικό κοινοβούλιο.

Η νέα νομοθεσία επιβεβαιώνει την γενικότερη τάση στην Ε.Ε...

περιορισμού των δικαιωμάτων των αγροτών επί της χρήσης των σπόρων καθώς εντείνει και τις ανησυχίες για τις δυνητικές επιπτώσεις στην αγροτική βιοποικιλότητα.

Για τους Γάλλους αγρότες η ελεύθερη χρήση σπόρων δείχνει πολύ σύντομα να γίνεται ανάμνηση. Οι ιδιοπαραγώμενοι σπόροι, γνωστοί ως "σπόροι αγροκτήματος," επιλέγονται από τους αγρότες από τη δική τους σοδειά και διατηρούνται για φύτευση την επόμενη χρονιά.

Εδώ και μερικές δεκαετίες, αυτό είχε πρακτικά περιοριστεί κατά πολύ, ιδιαίτερα από τότε που οι σπόροι προστατεύονται από το Πιστοποιητικό Φυτικών Ποικιλιών (PVC), ή αλλιώς του δικαιώματος ιδιοκτησίας που ανήκει αποκλειστικά στους "ιδιοκτήτες" των σπόρων. Η επαναχρησιμοποίηση αυτών των σπόρων προς φύτευση ήταν θεωρητικά απαγορευμένη, αν και στη πραγματικότητα, η πρακτική της επαναχρησιμοποίησης των σπόρων ήταν ευρέως ανεκτή στη Γαλλία.

Ωστόσο, από τώρα και στο εξής η νομοθεσία θα γίνει πολύ πιο αυστηρή σύμφωνα με ένα νομοσχέδιο του κεντροδεξιού κόμματος Γαλλικού κόμματος UMP το οποίο εγκρίθηκε στις 28 Νοεμβρίου από το Γαλλικό κοινοβούλιο.

“Από τις 5.000 φυτικές ποικιλίες που καλλιεργούνται για εμπορικούς σκοπούς στη Γαλλία, οι 1.600 προστατεύονται με πιστοποιητικό PVC αντιστοιχώντας στο 99% των καλλιεργούμενων ποικιλιών" εξηγεί ο Delphine Guey, της Εθνικής Διεπαγγελματικής Ομάδας Σπόρων (NISG).

Ωστόσο, μέχρι σήμερα, και σύμφωνα με το Εθνικό Συντονιστικό για την Υπεράσπιση των Σπόρων Αγροκτήματος (CNDSF), περίπου το ήμισυ των καλλιεργούμενων σιτηρών επαναχρησιμοποιούνται για φύτευση από τους αγρότες, κάτι που είναι σχεδόν πάντα “παράνομο”. Φαίνεται, παρόλα αυτά, ότι ο καιρός της "νομικής αβεβαιότητας" έχει παρέλθει: Σύμφωνα με το Γαλλικό Υπουργείο Γεωργίας "..οι σπόροι δεν θα μπορούν να απαλλάσσονται από τη φορολογία, όπως συμβαίνει έως σήμερα."

Το νομοσχέδιο του κόμματος UMP ουσιαστικά ερμηνεύει έναν Ευρωπαϊκό κανονισμό από το 1994 σχετικά με τις φυτικές ποικιλίες, ο οποίος μέχρι τώρα δεν ήταν σε ουσιαστική ισχύ στη Γαλλία.

Κατά συνέπεια, οι αυτοπαραγώμενοι σπόροι, οι οποίοι μέχρι πρότινος βρίσκονταν υπό ένα καθεστώς ανοχής της ύπαρξης τους, έχουν πια ..νομιμοποιηθεί, με την προϋπόθεση βέβαια ότι πρέπει να δοθεί κάποια “αποζημίωση στους ιδιοκτήτες του πιστοποιητικού PVC” - εννοώντας, το να πληρώνονται οι εταιρείες σπόρων - “με στόχο αυτές να συνεχίσουν να αφιερώνουν την δύναμη τους στην έρευνα και τη συνεχή βελτίωση των γενετικών πόρων", όπως αναφέρει το κείμενο του νόμου. Εξαίρεση στο παραπάνω αποτελούν γεωργοί που παράγουν λιγότερους από 92 τόνους σιτηρών.

Από το 2001, η νομοθεσία αυτή είχε εφαρμογή είχε εφαρμογή μόνο σε ένα είδος, το σιτάρι για παρασκευή ψωμιού. Ονομάζεται "αναγκαία εθελοντική συνεισφορά" και συλλέγονταν από τις σποροπαραγωγικές ενώσεις. Οι καλλιεργητές έπρεπε να καταβάλουν 50 σεντς/τόνο κατά την συγκομιδή του σιταριού.

Αυτό το σύστημα τώρα θα επεκταθεί σε μια ανοικτή λίστα 21 ειδών, λέει ο Xavier Beulin, πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Ενώσεων Παραγωγών Αγροτικών Προϊόντων (NFAPU). Με λίγα λόγια, σύμφωνα με τον Guy Kastler, Διευθύνων Σύμβουλο του Δικτύου σπόρων και μέλος της συνομοσπονδίας Αγροτών "για τα μισά από τα καλλιεργούμενα είδη – όπως σόγια, φρούτα, λαχανικά – η επαναχρησιμοποίηση των σπόρων μας θα είναι απαγορευμένη, και για τα άλλα μισά - σιτηρά και κτηνοτροφικά είδη – θα πρέπει να πληρώνουμε για να τα επαναχρησιμοποιήσουμε".

Έρχεται η ιδιωτικοποίηση των σπόρων;

Πολλές οικολογικές και αγροτικές ενώσεις φοβούνται μια σημαντική παρέμβαση από τις σποροπαραγωγικές εταιρείες στη πρόσβαση σε σπόρους μέσα από δικαιώματα ιδιοκτησίας τα οποία θα επεκταθούν σε διάφορες καλλιέργειες και τα παραγόμενα προϊόντα τους. Με την εν λόγω φορολόγηση, "ακόμη και οι αγρότες που χρησιμοποιούν εμπορικούς σπόρους θα πρέπει να πληρώνουν για τους σπόρους τους," επισημαίνει ο Guy Kastler.

Οι φόβοι που διατυπώνονται είναι το ποσοστό των σπόρων αγροκτήματος που χρησιμοποιείται θα μειωθεί καθώς αυτοί θα ακριβύνουν και θα γίνουν έτσι λιγότερο ελκυστικοί για τους αγρότες. Μεταξύ φόρων και απαγόρευσης επαναχρησιμοποίησης των δικών τους σπόρων, οι αγρότες θα φορολογούνται όλο και περισσότερο κάθε φορά, χωρίς πλέον να τους παράγουν, αλλά με το αγοράζουν κάθε χρονιά τους σπόρους τους. Με τον τρόπο αυτό υπάρχει ο φόβος ότι θα υπάρξει αύξηση της εξάρτησης από την βιομηχανία σπόρων.

Από την άλλη μεριά ο Xavier Beulin πιστεύει πως εξασφαλίζεται έτσι η συνεισφορά από τον καθένα στην έρευνα των καλλιεργούμενων σπόρων, δεδομένου ότι αυτοί γενικότερα προέρχονται από τους σπόρους αγροκτήματος. Κάνοντας έναν παραλληλισμό με ένα νόμο που αποσκοπεί στην “προστασία των δημιουργών” ταινιών και μουσικής, ο πρόεδρος της NFAPU υποστηρίζει ότι είναι "φυσιολογικό όσοι χρησιμοποιούν σπόρους αγροκτήματος να συμμετέχουν επίσης στη χρηματοδότηση της δημιουργίας νέων ποικιλιών, δεδομένου ότι η αυτοί οι ίδιοι θα επωφεληθούν”.

Αντικρούοντας αυτό το επιχείρημα, η Ένωση Αγροτικού Συντονισμού τονίζουν στην ιστοσελίδα τους ότι ο Beulin Xavier δεν είναι μόνο ο επικεφαλής της Εθνικής Ομοσπονδίας Αγροτικών Ενώσεων NFAPU, αλλά και διευθυντής της ομάδας Sofiproteol, “η οποία αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης ομάδας γαλλικών εταιρειών σπόρων όπως η Euralis SEMENCES, Limagrain κ.α.”.

Έρχεται η απώλεια της βιοποικιλότητας;

Ένας περαιτέρω φόβος είναι ο αντίκτυπος του μέτρου αυτού στη γεωργική βιοποικιλότητα. Προφανώς, φυτεύοντας συνέχεια μόνο μια ποικιλία -κάτι που σχεδόν πάντα προκύπτει από την έρευνα- δεν αυξάνει τη βιοποικιλότητα. Ο Guy Kastler προτείνει ότι με την χρήση ιδιοπαραγώμενων σπόρων "νέα χαρακτηριστικά εμφανίζονται τα οποία επιτρέπουν στο φυτό να προσαρμοστεί καλύτερα στο έδαφος, το κλίμα, τις τοπικές συνθήκες.

Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να μειωθεί η χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Από την άλλη πλευρά, η βιομηχανία σπόρων προσαρμόζει τα φυτά τους στα δικά τους λιπάσματα και φυτοφάρμακα, έτσι ώστε να είναι τα ίδια παντού τείνοντας να δημιουργήσουν ομοιομορφία των φυτών, όπου και αν καλλιεργούνται“.

Προς ένα καθεστώς πατεντών

 Το πιστοποιητικό PVC στη Γαλλία είναι μια εναλλακτική λύση για τις πατέντες σε ζωντανούς οργανισμούς, που είναι σε ισχύ, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ. Αυτό το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας καταχωρείται από εταιρείες η οποίες, μέσω της έρευνας, έχουν δημιουργήσει υβριδικές ποικιλίες και έχουν μονοπώλιο της πώλησης των σπόρων [για αρκετά χρόνια] από τα είδη αυτά, όπως συμβαίνει στη Γαλλία για περίπου 450 είδη.

Ορισμένοι, όπως ο Guy Kastler, φοβούνται ότι αυτό θα είναι ευνοϊκό για το καθεστώς πατεντών το οποίο περιορίζει τα δικαιώματα των αγροτών να χρησιμοποιούν ελεύθερα προστατευόμενους σπόρους. Σε κάθε περίπτωση, σε αντίθεση με το πιστοποιητικό PVC, η πατέντα απαγορεύει εντελώς στους αγρότες να καλλιεργούν [πατενταρισμένους] σπόρους που προέκυψαν από ιδία παραγωγή, με ή χωρίς αποζημίωση, σύμφωνα με Delphine Guey.

Αυτή συμβαίνει ήδη με τις γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες (μεταλλαγμένα) που ανήκουν στην αμερικανική εταιρεία Monsanto, η οποία, σύμφωνα με την Marie-Monique Robinin στο ντοκιμαντέρ “Ο Κόσμος Σύμφωνα με την Monsanto”, έχει δημιουργήσει ένα είδων "αστυνομικών σπόρων" που ειδικεύονται στην παρενόχληση των αγροτών που φυτεύουν ή ανταλλάσσουν “παράνομα” [πατενταρισμένους] σπόρους δικιάς τους παραγωγής.

Η άλλη διαφορά με τις πατέντες είναι ότι το πιστοποιητικό PCV επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να χρησιμοποιούν ελεύθερα προστατευόμενες ποικιλίες, επωφελούμενοι των γενετικών πόρων τους και να δημιουργήσουν νέες ποικιλίες. Έτσι, η χρήση ενός γονιδίου από το ένα φυτικό είδος δεν επιτρέπει τη χορήγηση πατέντας, και ως εκ τούτου την πλήρη ιδιοποίησή του.

Η διαφοροποίηση αυτή επέτρεψε, σύμφωνα με Delphine Guey, τη διατήρηση της ποικιλίας των γαλλικών εταιρειών σπόρων. Και τουλάχιστον επέτρεψε στους παραγωγούς επιλέξουν από μια ευρύτερη ποικιλία ποικιλιών. Ωστόσο, αν και η κατοχύρωση πατέντας σε έμβιους οργανισμούς δεν επιτρέπεται στη Γαλλία, η πατεντοποίηση φυτικών γονιδίων ήδη υφίσταται και η τάση αυτή συνεχώς αυξάνεται.

 πηγή: Le Monde