Ποιοι δικαιούνται να λάβουν Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης

Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (εφεξής πρόγραμμα ή Κ.Ε.Α.) είναι ένα νέο προνοιακό πρόγραμμα που απευθύνεται σε νοικοκυριά που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και λειτουργεί συμπληρωματικά με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές αντιμετώπισης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Το πρόγραμμα μπορεί να συνδυάζει:
1. Εισοδηματική ενίσχυση: το χρηματικό ποσό ενίσχυσης της ωφελούμενης μονάδας, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 της παρούσης.
2. Συμπληρωματικές κοινωνικές υπηρεσίες, παροχές και αγαθά: διασύνδεση των μελών της ωφελούμενης μονάδας, κατά περίπτωση και ανάλογα με τις ανάγκες τους, με συμπληρωματικές κοινωνικές υπηρεσίες, παροχές και αγαθά.

Ενδεικτικά αναφέρονται:
– Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ανασφαλίστων.
– Παροχή σχολικών γευμάτων.
– Παραπομπή και ένταξη σε δομές και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και υποστήριξης.
– Ένταξη στα προγράμματα των Κοινωνικών Δομών Αντιμετώπισης της Φτώχειας. – Ένταξη σε προγράμματα που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Ταμείου Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Άπορους.
– Κοινωνικό τιμολόγιο παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.
– Κοινωνικό τιμολόγιο παρόχων ύδρευσης.
– Κοινωνικό τιμολόγιο Δήμων και Δημοτικών Επιχειρήσεων.
3. Υπηρεσίες ενεργοποίησης: προώθηση των δικαιούχων, εφόσον δύνανται να εργαστούν, σε δράσεις που στοχεύουν στην ένταξη ή επανένταξη τους στην αγορά εργασίας και μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
– Την κάλυψη προτεινόμενης θέσης εργασίας.
– Τη συμμετοχή σε προγράμματα κοινωφελούς εργασίας.
– Τη συμμετοχή σε προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.
– Τη συμμετοχή σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.
– Την ένταξη ή την επιστροφή στο εκπαιδευτικό σύστημα και στα σχολεία δεύτερης ευκαιρίας.

Άρθρο 2: Ορισμοί για την εφαρμογή του Κ.Ε.Α. Ωφελούμενη μονάδα ορίζεται το νοικοκυριό όπως εξειδικεύεται παρακάτω:

α. Μονοπρόσωπο νοικοκυριό: κάθε ενήλικο άτομο (άγαμος/η, χήρος/α, διαζευγμένος/η ή σε διάσταση), που υποβάλλει ατομική φορολογική δήλωση, διαμένει μόνο του σε κατοικία ιδιόκτητη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρημένη και δεν εμπίπτει στην κατηγορία ενηλίκων έως 25 ετών που φοιτούν σε πανεπιστημιακές σχολές ή σχολεία ή ινστιτούτα επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης της ημεδαπής ή αλλοδαπής.

β. Πολυπρόσωπο νοικοκυριό: όλα τα άτομα που διαμένουν κάτω από την ίδια στέγη. Δύναται να απαρτίζεται από ένα άτομο με ένα ή περισσότερα τέκνα, ή από έγγαμο ζευγάρι, ή ζευγάρι το οποίο έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με ή χωρίς τέκνα, καθώς και από φιλοξενούμενα άτομα ή φιλοξενούμενη οικογένεια, με την προϋπόθεση ότι η φιλοξενία είχε δηλωθεί στην τελευταία εκκαθαρισμένη φορολογική δήλωση.

Ανήλικα μέλη: τα μέλη του νοικοκυριού έως 18 ετών.
Δικαιούχος: το πρόσωπο που υποβάλλει αίτηση για λογαριασμό του νοικοκυριού, η οποία έχει κριθεί και πληροί τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα.
Άστεγοι: οι άστεγοι που διαβιούν στο δρόμο ή σε ακατάλληλα καταλύματα, με την προϋπόθεση ότι έχουν καταγραφεί από τις κοινωνικές υπηρεσίες των Δήμων της πρώτης φάσης ή κάνουν χρήση των υπηρεσιών Ανοικτών Κέντρων Ημέρας Αστέγων που λειτουργούν στους Δήμους της πρώτης φάσης, δύναται να είναι δικαιούχοι του προγράμματος.

Εξαιρέσεις υπαγωγής στο πρόγραμμα:
από την ένταξη στο πρόγραμμα εξαιρούνται και δεν θεωρούνται μέλη του νοικοκυριού οι κάτωθι κατηγορίες:
– Άτομα τα οποία φιλοξενούνται ή περιθάλπονται σε Μονάδες Κλειστής Φροντίδας ή σε Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης ή σε Κοινωνικούς Ξενώνες Αστέγων.
– Άτομα, τα οποία φιλοξενούνται σε Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (οικοτροφεία, ξενώνες κτλ), ή είναι δικαιούχοι του προγράμματος Προστατευμένων Διαμερισμάτων του αρ. 9 του Ν. 2716/1999.
– Άτομα ή οικογένειες που είναι δικαιούχοι του προγράμματος «Στέγαση και Επανένταξη» για όσο διάστημα διαρκεί η υλοποίηση του προγράμματος.

Εγγυημένο ποσό:
Το ποσό που εγγυάται το πρόγραμμα για κάθε νοικοκυριό, ανάλογα με τον αριθμό και την ηλικία των μελών του, μετά και την καταβολή της εισοδηματικής ενίσχυσης του Κ.Ε.Α. Για την πρώτη φάση του προγράμματος, το εγγυημένο ποσό ορίζεται ως ακολούθως:
– Για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό: € 200 ανά μήνα. 
– Για κάθε επιπλέον ενήλικο μέλος του νοικοκυριού: προσαύξηση του εγγυημένου ποσού κατά 100 € ανά μήνα.
– Για κάθε ανήλικο μέλος του νοικοκυριού: προσαύξηση του εγγυημένου ποσού κατά 50 € ανά μήνα.
– Στη μονογονεϊκή οικογένεια, δηλαδή σε εκείνη στην οποία ένας μόνος γονέας (άγαμος, σε χηρεία ή διαζευγμένος) ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ’ αποκλειστικότητα ή μετά από σχετική ανάθεση τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων, για τις ανάγκες υπολογισμού του εγγυημένου ποσού το μεγαλύτερο σε ηλικία ανήλικο μέλος λογίζεται ως ενήλικας. 
Δηλούμενο εισόδημα: το συνολικό εισόδημα από κάθε πηγή ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης
– προ φόρων, μετά την αφαίρεση των εισφορών για κοινωνική ασφάλιση
– που εισπράχθηκε από όλα τα μέλη του νοικοκυριού, κατά τους έξι (6) μήνες πριν από το μήνα υποβολής της αίτησης.
Στο συνολικό δηλούμενο εισόδημα συμπεριλαμβάνεται και το σύνολο των επιδομάτων και άλλων ενισχύσεων, καθώς και το εισόδημα που απαλλάσσεται από το φόρο ή φορολογείται με ειδικό τρόπο, με τις εξαιρέσεις που αναφέρονται παρακάτω. Το δηλούμενο εισόδημα δεν περιλαμβάνει το επίδομα αναδοχής της διάταξης του άρθρου 9 του Ν. 2082/1992, το επίδομα των απροστάτευτων τέκνων, καθώς και τα μη ανταποδοτικά επιδόματα αναπηρίας που καταβάλλονται από το κράτος.

Υπολογισμός του εισοδήματος για ένταξη στο πρόγραμμα:
Για την ένταξη στο πρόγραμμα και τον υπολογισμό της εισοδηματικής ενίσχυσης, αφαιρείται από το συνολικό δηλούμενο εισόδημα, το 20% του καθαρού εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες, από υπηρεσίες που παρέχονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών ή εργόσημο, καθώς και του ποσού από πηγές κατάρτισης, προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ή οποιοδήποτε άλλο πρόγραμμα εργασίας.
Σε περίπτωση που μέλος του νοικοκυριού βρει εργασία (περιστασιακή, προσωρινή ή μόνιμη), στον υπολογισμό του εισοδήματος για την ένταξη στον πρόγραμμα δεν συνυπολογίζεται κατά τον πρώτο μήνα της εργασίας το 100% και κατά τους δύο επόμενους το 40%, του καθαρού μηνιαίου εισοδήματος από την ανωτέρω εργασία. Εάν το μέλος του νοικοκυριού εξακολουθεί να εργάζεται για διάστημα άνω των τριών μηνών, το δικαίωμα στην εισοδηματική ενίσχυση διακόπτεται από την έναρξη του τέταρτου μήνα εργασίας, εφόσον δεν πληρούνται τα κριτήρια για ένταξη στο πρόγραμμα. Εάν τα κριτήρια εξακολουθούν να πληρούνται, το νοικοκυριό λαμβάνει το ποσό της εισοδηματικής ενίσχυσης που του αναλογεί.
Η ανωτέρω εξαίρεση από τον υπολογισμό του εισοδήματος για ένταξη στο πρόγραμμα δύναται να εφαρμοστεί μια και μόνη φορά κατά τη διάρκεια υλοποίησης της πρώτης φάσης του Κ.Ε.Α.

Μηνιαίο ποσό εισοδηματικής ενίσχυσης:
Η διαφορά μεταξύ του εξαμηνιαίου εγγυημένου ποσού και του εξαμηνιαίου δηλούμενου εισοδήματος του νοικοκυριού, όπως αυτό υπολογίζεται για τους σκοπούς της ένταξης στο πρόγραμμα, διαιρούμενη δια έξι. Μη δυνάμενοι για εργασία: για τους σκοπούς του προγράμματος, μη δυνάμενοι για εργασία θεωρούνται οι δικαιούχοι, που ανήκουν στις κάτωθι κατηγορίες:
– ΑμεΑ, τα οποία σύμφωνα με την γνωμάτευση της Επιτροπής Πιστοποίησης Αναπηρίας έχουν κριθεί «ανίκανα για εργασία».
Σε περίπτωση που άτομο με αναπηρία δεν διαθέτει την ανωτέρω γνωμάτευση, αλλά ισχυρίζεται ότι είναι ανίκανο για εργασία, προσκομίζει σχετική υπεύθυνη δήλωση και γνωμάτευση του ποσοστού αναπηρίας από την Επιτροπή Πιστοποίησης Αναπηρίας.
– Φοιτητές προγραμμάτων πλήρους φοίτησης, μαθητευόμενοι των επαγγελματικών σχολών ή όσοι εξασκούνται πρακτικά στα πλαίσια επαγγελματικού εκπαιδευτικού προγράμματος χωρίς εργασιακή σχέση.
– Όσοι υπηρετούν τη θητεία τους στις ένοπλες δυνάμεις.
Δυνάμενοι για εργασία: θεωρούνται οι δικαιούχοι, ηλικίας 18 έως 65 ετών, που δεν εργάζονται και δεν ανήκουν στις ανωτέρω κατηγορίες.

Περιουσιακά κριτήρια  

Ακίνητη περιουσία:
Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των 90.000 ευρώ για το μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος και έως 150.000 ευρώ. β.

Κινητή περιουσία:
1. Η αντικειμενική δαπάνη των επιβατικών αυτοκινήτων Ιδιωτικής Χρήσης (Ι.Χ.), Μικτής Χρήσης (Μ.Χ.) ή και των δικύκλων του νοικοκυριού, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της, το ποσό των 6.000 ευρώ.

2. Το συνολικό ύψος των καταθέσεων του νοικοκυριού σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας ή του εξωτερικού, ή/και η τρέχουσα αξία μετοχών, ομολόγων κτλ, όπως προκύπτουν από την τελευταία εκκαθαρισμένη φορολογική δήλωση, δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξαπλάσιο του ύψους του εξαμηνιαίου εγγυημένου ποσού για κάθε τύπο νοικοκυριού.

Δεν γίνονται δεκτές αιτήσεις νοικοκυριών, τα μέλη των οποίων έχουν στην ιδιοκτησία τους, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα, δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες) και ιδιωτικά σκάφη αναψυχής, άνω των 5 μέτρων και με κινητήρα ισχύος άνω των 50 κυβικών εκατοστών.